Maandag 6 februari 2006 – Kleine zwaan met GPS
Kleine zwaan Y924A (Cygnus bewickii – Bewick’s Swan) in de Zoetermeersche Meerpolder.
Gistermorgen was op de slaapplaats van kleine zwanen op de Starrevaart een gezenderde vogel ontdekt. Dat de forse gele halsband met code 924A in feite een zender was, wist ontdekker Sjaak Schilperoort door de publiciteit die aan dit zwanenonderzoek is gegeven.
Door geavanceerde technieken kunnen vogels van heel lichte zenders worden voorzien. Op deze manier levert één gezenderde vogel heel veel informatie op. Het in mijn ogen vaak zinloze en risicovolle massaal (in netten) vangen en ringen kan op deze manier hopelijk spoedig worden afgeschaft.
Zo ver is het nog niet want uit recente projecten (o.a. met grauwe kiekendieven) is gebleken dat de techniek nog niet altijd vlekkeloos werkt. Er zijn diverse manieren waarop met zenders kan worden gewerkt. Dit is een nieuw systeem met GPS wat bijzonder nauwkeurige gegevens oplevert. GPS = Global Positioning System, exacte positiebepaling via satellieten.
Onderzoeker Daan Liefhebber vanmiddag naast de metershoge ontvangstmast.
Bij dit project is een makkelijk afleesbare halsband aangebracht zodat de vogel goed te traceren is. De hele halsband (GPS-logger, een opslagunit, antenne en batterijen) weegt slechts 75 gram. Via een ontvanger kunnen de gegevens op maximaal driehonderd meter worden ontvangen.
Je moet de vogel dus van dichtbij zien en daarom ben ik vanmorgen op zoek gegaan naar deze kleine zwaan. Niet in de Barrepolder (117 waarvan 9 juveniel), zaterdag zaten er hier 193 (175+18) en ook niet in de Meerpolder (45), ergens anders zag ik er geen. Cor Kes meldde intussen nog zo’n 150 kleintjes in de Hondsdijkse Polder.
Geen kleine zwaan 924A dus en ik reed door naar de Starrevaart. Bij de Meeslouwerplas had ik nog net de twee grote zee-eenden gezien toen m’n gsm ging: Daan Liefhebber van het Nederlands Instituut voor Ecologisch Onderzoek (NIOO-KNAW) aan wie ik de melding had doorgegeven: heb jij die kleine zwaan nog ontdekt?
Helaas, nee dus. Hij zou verderop gaan zoeken, richting Rotterdam. Slechts een paar minuten later ontmoette ik Ton Verbove die een geringde kleine zwaan had gezien. Door zijn verrekijker had hij de code niet kunnen aflezen, maar ik wist genoeg: snel terug naar de Meerpolder, waar het aantal kleine zwanen intussen was opgelopen naar 56 (48+8). En daartussen scharrelde nu Yellow924A!
Contact met Daan was snel gelegd en hij kwam met zijn meterslange antenne aangesneld. Ook projectleider Jan van Gils kwam als een speer naar de Zoetermeersche Meerpolder, waar uiteindelijk de gegevens uit de GPS-halsband van de zwaan konden worden afgelezen.
Projectleider Jan van Gils (links) en onderzoeker Daan Liefhebber kijken naar de ontvangen gegevens op hun notebook. Op de achtergrond de kleine zwanen.
De hoop is natuurlijk dat als deze kleine zwaan eind dit jaar uit het broedgebied in het hoge Russische noorden terugkeert, hij/zij (dat is nog niet helemaal duidelijk, mogelijk een vrouw) alle gegevens over broedgebied en foerageerplaatsen prijsgeeft. Dat is onmisbare info om deze prachtige vogels te kunnen beschermen.
Iedereen die een kleine zwaan ziet met een gele halsband van 913A t/m 924A wordt dringend verzocht die METEEN te melden. Daarbij in elk geval vermelden de precieze plaats, datum en tijdstip, en eventueel of de vogel alleen loopt, een partner heeft en/of kleintjes enz.
Ook heel belangrijk is om de conditie/vetreserve van de vogels vast te kunnen stellen.
Daarom zijn dagelijkse foto’s van het abdomenprofiel (buik en kont, zie foto hieronder) welkom.
Nogmaals kleine zwaan Y924A (Cygnus bewickii – Bewick’s Swan) vanmiddag in de Meerpolder. De zwarte ‘streep’ is de batterij die een paar jaar meegaat.