Maandag 29 oktober 2001 – Vreemde gans in de bijt

Tussen de vogels op de Starrevaart bevinden zich regelmatig soorten die ontsnapt zijn uit siervijvers of dierentuinen, een paar voorbeelden zijn Indische gans, nijlgans, rosse stekelstaart, heilige ibis, brandgans, Canadese gans, kolgans. Soms weet je niet of je een ‘echte wilde’ vogel ziet of dat het een escape is. Zo nu en dan zit op de vogelplas, vaak tussen de grauwe ganzen (de enige ganzensoort die van oorsprong in ons land broedt), een ‘sneeuwgans’. Vorig jaar was dat het geval, nu zit er een ander exemplaar.

Blauwe sneeuwgans op de Starrevaart, 23 september.

Sneeuwganzen broeden in het noordoostelijke puntje van Siberië en op de Noord-Amerikaanse toendra’s. De kans dat je hier een ‘echte’ sneeuwgans ziet, is uiterst klein. Elk jaar worden er wel een aantal gemeld, maar niemand kan met zekerheid zeggen dat het geen ontsnapte vogel is. Slechts eenmaal, in 1980, is in Nederland een sneeuwgans met een Canadese kleurring gezien.

De twijfels betreffen vaak de ‘blauwe’ sneeuwgans die niet zoals de ‘witte’ sneeuwgans op zwarte vleugelpunten na geheel wit is, maar die alleen een witte kop heeft en nog wat wit bovenaan de hals en aan het staarteinde, verder vertoont de vogel allerlei tinten grijs en zelfs wat grijsbruin.

Doordat de blauwe versie zo’n grote verscheidenheid kent, is onderscheid met kruisingen tussen sneeuwgans en brandgans en keizergans en misschien nog wel andere ganzensoorten vaak moeilijk te maken. En uiteraard kunnen er ook blauwe sneeuwganzen ontsnapt zijn. Als je regelmatig de polders doorkruist, sta je er verbaasd over in hoeveel vijvertjes en sloten allerlei soorten eenden en ganzen gehouden worden, meestal gekortwiekt totdat het een keertje vergeten wordt en er weer een exemplaar ontsnapt.

Zodra een vogel als de ‘Starrevaart-sneeuwgans’ verschijnt, ontstaat er onder vogelaars grote onrust, vaak met levendige discussies. Is het een echte of niet, daar gaat het natuurlijk over. Er zijn vogelspotters die maandlijsten aanleggen met hun waarnemingen, sommigen proberen zoveel mogelijk soorten op een dag te zien, er zijn jaarlijsten, of een fenologische jaarlijst: noteren op welke datum je een bepaalde vogelsoort in een jaar het eerst waarnam. Zulke vogelaars hebben een ‘natuurlijke neiging’ zo’n gans als echt te bestempelen, kan ‘ie mooi op de lijst! Er zijn vogelkijkers die zulke soorten bijna blindelings als ‘onecht’ afdoen. Anderen menen juist dat een vogel die alle kenmerken draagt van een ‘oorspronkelijke’ vogel, als zodanig genoteerd mag worden, tot het tegendeel bewezen is.

Dezelfde gans op 29 oktober.

Op de Starrevaart verder o.m. 1 steenloper (zie je niet zo vaak bij zoete binnenwateren), 1 zilverplevier, 1 krombekstrandloper, 1 waterpieper, 5 rosse stekelstaarten en 2 dodaarzen. Bij de Zuidbuurt 1 grote zilverreiger. Het aantal kleine zwanen in de omgeving groeit gestaag: 39 in De Wilck, de Westbroekpolder en de Riethoornse Polder (op 30 oktober 13 in De Wilck).