Dinsdag 5 november 2002 – Pastel zwarte kraai
De zwarte kraai die op het ogenblik in de Weipoort zit (al enkele malen gezien in het weiland tegenover de wipwatermolen bij de afslag van de N11 naar de Weipoort) is geen bastaard van zwarte en bonte kraai, heeft ook niets te maken met de Heineken brouwerij die aan de andere kant van de snelweg ligt maar is waarschijnlijk een pastel zwarte kraai.
Tot deze voorlopige conclusie komt Hein van Grouw van het Leids Natuurhistorisch Museum Naturalis in Leiden. Van Grouw is opgeleid als milieukundige maar heeft van zijn hobby zijn werk gemaakt en werkt als collectietechnicus/preparateur op de onderafdeling Aves. Verder heeft hij een grote interesse voor erfelijke kleurafwijkingen/pigmentatie bij vogels en alles wat daarmee samenhangt. Veel kennis heeft hij vergaard door jarenlang erfelijkheidsonderzoek te doen met kleurmutaties bij de Lachduif en de gedomesticeerde duif.
Pastel zwarte kraai (Corvus corone) in de Weipoort (4nov2002)
Hieronder de redenering van Hein. Hij (en ook ik) houdt zich aanbevolen voor reacties!
“Het is zeker geen bastaard zwarte kraai. Dan zouden zijn vleugels niet grijs zijn geweest. Bastaarden met bonte kraaien zijn te kennen aan meer of minder grijs alleen op die plekken waar de bonte kraai ook grijs is.
“Voor zover ik het nu beoordelen kan, is het een ‘pastel’ of ‘diluted’ (verdund) vogel. Het grijs in de veren kan niet anders zijn dan een afname van de concentratie pigment (verdunning). Hij lijkt in de pennen niet overal een gelijke verdunning te hebben, maar dat kan eventueel te maken hebben met nieuwe en oude veren. Naast pastel zijn er trouwens meer pigmentverdunnende mutaties. Het zwart van z’n kop loopt wel erg ver door naar borst en rug. Toch blijf ik voorlopig van mening dat het een ‘pastelvariant’ is.
“De gradatie waarin de verdunning bij een pastelmutatie optreedt, is zeer wisselend. Ik ken ook vogels die geheel prachtig zilvergrijs zijn geworden. Of deze verschillende gradaties ook verschillende pastelmutaties zijn (met hun eigen wijze van vererven) is mij niet bekend. Waarschijnlijk niet, concluderend uit de gegevens van diverse pastelmutanten bij vogelsoorten die in gevangenschap worden gehouden en gekweekt. Pastel staat bekend om zijn wisselende verdunningsgradatie. Deze verschillen zijn waarneembaar bij verschillende individuen. Het is niet zo dat een individu het ene jaar meer of minder verdund is dan het andere jaar.
“Pastel veroorzaakt dus een verdunning van de pigmentatie over het hele lichaam, in dit geval alleen eumelanine, dat is het zwartbruine pigment. De pigmentkorrels zijn zelf niet veranderd maar de concentratie is afgenomen. Hierdoor nemen wij de kleur nu als grijs waar en niet meer als zwart.
“Voor de vogel in de Weipoort geldt dat deze slechts een beperkte verdunning heeft. De veren die van nature de laagste pigmentconcentratie bezitten, zijn dan het meest zichtbaar ‘aangetast’. Vaak blijft een vorm van donkere (meer gepigmenteerde) ‘zoming’ aan de grote pennen zichtbaar. Dit is op de foto te zien. Vooral de veren op de kop, nek en keel hebben van nature een zeer hoge concentratie eumelanine en dat resulteert in een diepzwarte kleur. Met deze minimale pigmentverdunning is het effect op deze plaatsen nauwelijks waarneembaar, op de foto ook goed vast te stellen. In de hand genomen en vergeleken met een ongemuteerde zwarte kraai zal te zien zijn dat deze plaatsen iets minder diep zwart zijn.