Woensdag 27 augustus 2003 – Grondige verbouwing egelnest

Zou moeder egel niet op zo’n grote schare kroost hebben gerekend? Ik had me al eens achter de oren gekrabd (‘k lijk zelf wel een egel aan het worden….) waar die grote moeder en haar zeven opgroeiende kinderen allemaal moesten blijven in het nest dat mooi in een hoekje tegen ons huis is gebouwd. De jonkies groeien als kool en ma had ik er al enkele dagen op betrapt dat ze elders in de tuin op een rustig plekje ging liggen slapen, kennelijk omdat haar huis te vol werd.

Gisteren begreep ze dat er handelend moest worden opgetreden en vanaf dat moment sleept ze droge takjes en ander tuinafval aan, ze ‘plukt’ ook verse plantendelen, ze heeft een voorkeur voor paarse dovenetel. Het nest is inmiddels duidelijk groter geworden, de L-vormige woonkamer is omgetoverd in een rechthoekig onderkomen, een soort woonbunker, maar zo te zien uiterst functioneel want vanmiddag ging ze weer met haar kleintjes het nest in voor het middagtukje.

Meestal zo tegen de middag komen de egels (Erinaceus europaeus – Hedgehog) even te voorschijn, ze scharrelen dan wat rond in de buurt van hun nest, totdat ze op een seintje van ma weer de veiligheid naar binnenkruipen. Op de foto vijf van de zeven jonge egels.

Vanmiddag heb ik een tijdje in de Amaliahut gezeten. Net als dinsdag moest ik tot rond 4 uur wachten voordat de ijsvogels zich lieten zien. Inderdaad, meervoud, want er vlogen er twee achter elkaar over het plasje, ze waren meteen weer verdwenen ook. Een dodaars stroopte de omgeving af op zoek naar iets eetbaars, bijna doorlopend de bescherming van het riet opzoekend, het is een vogeltje dat zich aardig onzichtbaar weet te houden. Hoog in de lucht waren een torenvalk en een boomvalk elkaar aan het plagen.

Als je foto’s naast elkaar legt van een vrouwtje wilde eend en een vrouwtje krakeend, vallen de verschillen meteen op. Maar als je zo’n eend alleen ziet zwemmen, moet je toch even goed kijken welk ‘merk’ het is. Vanmiddag heb ik van beide soorten foto’s gemaakt waarop de verschillen goed zichtbaar zijn.

Vrouwtje wilde eend (Anas platyrhynchos – Mallard, female).

Paartje krakeenden (Mareca strepera – Gadwall; female and male), vooraan het vrouwtje.

Wilde eenden zijn iets groter en plomper dan krakeenden, dat valt niet zo op als je een eend in haar eentje ziet zwemmen. Beide vogels hebben een donkere oogstreep, de hals van een wilde eend is donkerder dan van een krakeend. De spiegel is wellicht het opvallendste kenmerk, die is niet altijd te zien (wel bij het vliegen), bij een krakeend is dat een wit ‘suikerklontje’, bij een wilde eend blauw met opvallend witte randen.

Het eerst kijk ik echter altijd naar de snavel. Beide eendensoorten hebben een oranje snavel, een krakeend iets lichter oranje. Bij de krakeend is de gehele bovenkant van de snavel (culmen, om eens vogelaarsjargon te gebruiken) donker, bij een vrouw wilde eend is het zwart boven op en aan de zijkant van de snavel onregelmatig. Simpeler gezegd: langs de snavel van een krakeend loopt een strakke oranje streep, bij een wilde eend is die baan onregelmatig.

Of het al niet moeilijk genoeg is: vrouwtjes en juveniele krakeenden (Mareca strepera – Gadwall, juvenile) lijken heel sterk op elkaar. Bij jonge eenden is de borst echter meer gestreept dan bij een vrouwtje dat een gevlektere borst heeft. Bovendien heeft een juveniele vogel een oranjeachtige borst en gevlekte buik, een vrouwtje heeft een witte buik, op de foto’s zijn die verschillen goed te zien.

Dodaars (Tachybaptus ruficollis – Little Grebe) in winterkleed verbergt zich tussen het riet en houdt oplettend een overvliegende roofpiet in de gaten.

Dinsdag bij de Starrevaart geweest. Waarnemingen o.a. dodaars 1, geoorde fuut 2, lepelaar 18, pijlstaart 2, zomertaling 5, zwarte ruiter 2, bruine kiekendief 1 man en 1 vrouw, sperwer 1, buizerd 1, koekoek 1, paapje 3, de valkparkiet vloog van de vogelplas over de Kniplaan richting Meeslouwerplas, een blauwe reiger vloog weg met een grote, lichtbruine prooi in zijn snavel. In de Geerpolder 1 grote zilverreiger.