Vrijdag 27 augustus 2004 – Zwarte rallen met witte bles
Een van de succesvolste vogels is de meerkoet. Door allerlei omstandigheden zoals voedselrijke(re) gebieden, bijvoedering, verzoeting Delta, minder jachtdruk is hun aantal toegenomen van pakweg 75.000 broedparen midden jaren zeventig tot ongeveer 150.000 paren nu (gegevens Broedvogelatlas). Nederland, Polen en Hongarije hebben de hoogste dichtheden broedende meerkoeten. De meeste meerkoeten zijn in ons land standvogel, ’s winters komen hier uit Oost-Europa veel vogels overwinteren.
De van oorsprong moerasvogel zie je vooral in waterrijke gebieden. De geheel zwarte ral met witte bles en snavel en priemende rode oogjes is geen opvallende vogel, ook niet erg aantrekkelijk om naar te kijken, zwart-wit. En omdat er zo veel van zijn, is het ook geen vogel waar je een eindje voor om fietst. Een leuk gezicht is het als er meerkoetkuikens zijn, jong leven boeit altijd, al hebben die jonge meerkoetjes net oude-mannenkoppen.
Het sociaal gedrag van de meerkoet is niet hartverwarmend. In de paartijd zijn ze doorlopend met elkaar aan het vechten en als ze broeden of jongen hebben, jagen ze tot grote afstand andere vogels weg.
Hun rottigste karaktertrek is wel om hun eigen kinderen, of althans eentje daartvan, te doden als ze er te veel hebben om te verzorgen, of als er te weinig voedsel is. Het is een naar gezicht als je zo’n meerkoet net zo lang op de kop van een kuiken ziet pikken totdat het beestje het begeeft. Die begrijpt dat gedrag van pa of moe natuurlijk niet en zwemt steeds naar zijn ouders terug, zijn eigen dood tegemoet.
Overigens vertonen meer vogels dit a-sociale gedrag. Wat te denken van roofvogels die hun zwakste broer of zus opvreten als er weinig te eten is? Dit jaar zal dat overigens wel meegevallen zijn, want het is een rijk muizenjaar en veel roofvogels en uilen zijn daarvan afhankelijk.
Meerkoeten verkeren nu in een rustige periode van het jaar. Het jonge grut is intussen al aardig groot en kan voor zichzelf zorgen, de hormonen van de ouders staan op een laag pitje en er is voedsel genoeg. Ze foerageren in kleine aantallen, als het kouder wordt verzamelen ze zich in massale groepen. Op de Starrevaart zwommen er onlangs zo’n duizend!
Een meerkoet is geen vogel waar je hart sneller van gaat kloppen als je er een ziet. Maar net zoals met alle levende wezens is het boeiend om ernaar te kijken. Deze week heb ik een uurtje in De Wilck alleen maar op meerkoeten gelet die aan de rand van een slootje aan het foerageren waren.
Als ze zwemmen, knikken ze steeds een beetje met hun kop. Als ze duiken, maken ze daarbij een sprongetje om even later als een kurk naar boven te schieten, de snavel vol met planten. Want vreten kunnen ze. Het gaat de hele tijd door, meerkoeten zijn vrijwel steeds actief en je ziet ze niet zo vaak rusten. Het zijn bezige baasjes en dat maakt ze toch weer tot interessante vogels om naar te kijken!
Foeragerende meerkoeten (Fulica atra – Eurasian Coot) woensdag in De Wilck.
