Vrijdag 14 januari 2005 – Torenvalken beroven velduilen

Een torenvalk is een veel slankere vogel dan een velduil. Ze verschillen maar een paar centimeter in grootte, een velduil heeft heel lange en brede vleugels, een torenvalk heel slanke en veel kortere. Daardoor is een torenvalk sneller en wendbaarder. Door die capaciteiten, gepaard met een flink portie agressie, triomferen ze regelmatig als ze met een velduil vechten om een muis.

De afgelopen weken heb ik dat regelmatig in het Bentwoud waargenomen. Een velduil jaagt, op een indrukwekkende wijze met zijn steeds draaiende kop en vleugels, laag boven de grond op muizen. Als hij er eentje ziet, stort hij zich als een bliksemflits op de prooi. Vaak mis, soms raak. En dan? Je ziet de uil met zijn prachtige citroengele ogen schichtig naar links en naar rechts kijken: zijn er rovers in de buurt? Als dat niet het geval is, werkt de vogel in ‘alle rust’ met een flinke hap de hele muis naar binnen.

Velduil (Asio flammeus – Short-eared Owl) verdedigt zich tevergeefs tegen een boven hem hangende torenvalk (Falco tinnunculus – Kestrel).

Maar o wee als hij een torenvalk ziet. Dan gaat hij zijn prooi ‘mantelen’ (vleugels erover uitspreiden) of vliegt hij ermee de lucht in. In beide gevallen zal hij de aanvallen van de meestal slim met hun tweeën opererende torenvalken niet kunnen weerstaan. Vanmiddag vloog een uil hoog de lucht in met een muis in zijn poten. Na de aanvallen van de torenvalken moest hij het beestje loslaten dat nog in de lucht door een torenvalk werd gegrepen. Opvallend was dat de valken vervolgens niet onderling gingen kibbelen, maar dat ze elkaar de prooi gunden. Wat een samenwerking! Hetzelfde tafereel deed zich een keer op de grond voor.

Hoeveel velduilen zouden er nog zitten? Vanmiddag vlogen ze vroeger dan de afgelopen tijd, al zo rond half 4 ging er een op de vleugels, later gevolgd door een tweede. Ik heb er twee tegelijk gezien maar ik vermoed dat er drie aan het jagen waren. Of er nog meer zijn? Wie zal het zeggen. In elk geval waren er volop blauwe reigers en een tiental torenvalken aan het jagen, dus muizen zijn er kennelijk genoeg.

Velduil (Asio flammeus – Short-eared Owl) aan het jagen.

Het was een ‘winterdag’ zoals ik er elke dag wel een wil hebben! Licht gevroren, weinig wind, stralende zon. Toch te laat op stap gegaan want toen ik zo rond half 10 in De Wilck aankwam, vrijwel dagelijks mijn eerste halte, vlogen de laatste kleine zwanen uit het plasje op. Ik zag er nog zo’n dertig naar het noordwesten vliegen. Datzelfde overkwam me een half uur later op de Starrevaart waar er ook al zo’n dertig wegvlogen, richting zuidoosten. Op de weilanden heb ik er vandaag geen gezien.

Spectaculair waren de 8 grote zilverreigers en pakweg tweehonderd wulpen die in de Zwetpolder opvlogen voor een boer die zijn schapen ging verzorgen. Op de Starrevaart verder o.a. 1 geoorde fuut, 4 nonnetjes (vrouw), 3 man en 6 vrouw brilduiker, 8 zwarte ruiters en 1 bonte strandloper. Op de Meeslouwerplas 2 dodaarzen.

Deze torenvalk (Falco tinnunculus – Kestrel) probeert door stil te hangen in de lucht (‘bidden’; doen sperwers niet hoewel dat wel eens wordt gezegd, buizerds daarentegen kunnen wel bidden) een muis te traceren.