Dinsdag 19 september 2006 – Ronde zonnedauw bij de Starrevaart
De foto’s van de ronde zonnedauw op deze pagina zijn in juli en in augustus gemaakt.
In de rietvelden van de Starrevaart zijn dit jaar diverse plantjes van de ronde zonnedauw tot wasdom gekomen.
Het is een nuchter zinnetje, toch heb ik het vet afgedrukt. Want het is best sensationeel dat zich spontaan ronde zonnedauw heeft ontwikkeld in het uiterste westen van het Groene Hart. De vederlichte zaadjes, gedragen door de wind of meegevoerd door de talrijke vogels op de vogelplas, vonden gunstige leefomstandigheden, een aantal planten is gaan groeien en heeft inmiddels zaad verspreid voor het komende jaar.
Door bemesting en ontwatering gaat het erg slecht met zonnedauw. Reden waarom de planten wettelijk beschermd zijn en in Nederland en Vlaanderen op de Rode Lijst staan. Dat is ook het argument waarop de precieze vindplaats op de Starrevaart niet bekend gemaakt wordt. (Het is trouwens vrijwel onmogelijk om ronde zonnedauw te houden vanwege de zeer specifieke, wisselende temperaturen die de plant en zijn zaad vergen.)
Foto van de ronde zonnedauw (Drosera rotundifolia – Common Sundew) bijna in bloei.
Op deze foto is de bloei voltooid en zullen de zaden van de ronde zonnedauw (Drosera rotundifolia – Common Sundew) snel ‘uitvliegen’.
Dit is kleine zonnedauw (Drosera intermedia – Oblong-leaved Sundew), in juni gefotografeerd op het Dwingelderveld. Opvallende verschillen met ronde zonnedauw: de bladeren zijn langwerpig in plaats van rond en de stengels komen schuin uit de plant omhoog, bij ronde zonnedauw steken ze vanaf de basis recht de lucht in.
In België heeft ronde zonnedauw de status van ‘zeldzaam en kwetsbaar’ en komt in Vlaanderen nog voor in Limburg, de Antwerpse Kempen, bij Brussel en op enkele locaties in West-Vlaanderen. Kleine zonnedauw heeft nagenoeg dezelfde verspreiding. In Nederland komt zonnedauw meer voor dan in België, ronde zonnedauw is talrijker dan kleine zonnedauw. Op uitzonderingen na komt ronde zonnedauw niet voor in Zuid-Limburg, de Flevopolders, Zeeland, westelijk deel Zuid-Holland, stroomgebied grote rivieren, oostelijk Noord-Holland en de kuststrook Friesland en Groningen; elders wel.
Hoe zeldzaam ook: plaatselijk kunnen grote concentraties ontstaan van zonnedauw. Deze zomer heb ik bijvoorbeeld langs vennen op het Dwingelderveld vele honderden plantjes van de kleine zonnedauw gezien. Bekend is dat het zaad van zonnedauw zich over grote afstanden kan verplaatsen en geïsoleerde kolonies kan vormen.
Op deze foto zijn de knoppen te zien van de ronde zonnedauw (Drosera rotundifolia – Common Sundew). Omdat ze op de foto weg zouden vallen tegen de begroeiing op de achtergrond, heb ik er een matje achter gezet.
Op de hele wereld komen ruim tachtig soorten zonnedauw voor. In Europa maar 3: ronde, kleine en lange zonnedauw, de zeer zeldzame laatste niet in België. Het zijn plantjes die op voedselarme, natte grond (venen) voorkomen, en soms tussen mos in veenachtig grasland. Het bijzondere is dat ze zich voeden met insecten, als compensatie voor het geringe voedsel in de bodem.
Vleesetende planten scheiden een kleverig vocht af waaraan insecten blijven hangen. De bladeren rollen zich om het insect en de plant zuigt de voedingsstoffen uit het insect. Na een paar dagen is dit proces voltooid en vormen zich op de bladeren weer verleidelijke ‘dauwdruppels’.