Auteur

Klaas-Douwe B. Dijkstra

Illustraties

Richard Lewington

Vertaling

Guido O. Keijl

Uitgave

Tirion Natuur, Baarn

2008, 320 pag’s

harde omslag, 14 x 22,5 cm

ISBN 978 90 5210 700 4

Prijs

€ 39,95

Oorspronkelijke titel: Field Guide to the Dragonflies of Britain and Europe

Uitgave: British Wildlife Publishing 2006

Dit is zo’n pareltje dat nu en dan schittert tussen alle fraaie en handige natuurboeken die worden uitgegeven. Libellen van Europa is de Nederlandse vertaling van de door Klaas-Douwe B. Dijkstra samengestelde gids over alle 160 libellen van Europa, in het gebied tussen Noordpool, Sahara en Moskou.

Recensenten hebben de oorspronkelijke Engelstalige versie van deze veldgids al de hemel in geprezen, het valt niet mee om nog originele invalshoeken te vinden. Zonder de schrijver te kort te willen doen, zijn het de bijzonder realistische tekeningen van Richard Lewington (o.a. illustrator van Nachtvlinders en broer van de beroemde vogeltekenaar Ian) die het boek tot een determinatiegids van topklasse maken.

Het gaat dan niet alleen om de illustraties van de waterjuffers en de ‘echte’ libellen, maar ook om de talrijke, duidelijke schetsen van kenmerkende onderdelen van deze fraaie insecten. De foto’s spelen een minder belangrijke rol in het boek maar zijn met zorg geselecteerd.

Uiteraard ontbreekt in het boek niet een toelichting op lichaamsbouw, gedrag, voorkomen enz. van libellen (behoorlijk uitgebreid voor een veldgids maar niet té), zijn er determinatietabellen (je hebt snel de neiging die over te slaan maar deze zijn erg goed) en er is zelfs een ‘regiogids’ met de vindplaatsen van de belangrijkste soorten in alle landen.

Van alle geslachten wordt een korte inleiding gegeven waarna de soorten aan bod komen, meestal op een of twee pagina’s. De opzet is logisch. Eerst de gegevens om te determineren: algemene gegevens, veldkenmerken, handkenmerken en gedrag. Vervolgens komt de verspreiding aan bod met o.a. kaartjes, de leefomgeving en de vliegtijd.

De index zou beter kunnen. De soorten staan onder de geslachtsnaam. Dus bijv. de bruinrode heidelibel kan je vinden onder heidelibel en niet onder bruin. Het is handiger om in een inhoudsopgave de soorten onder hun eigen naam én bij de geslachtsnaam op te kunnen zoeken.

Verder is het gebruik van hoofdletters wisselvallig. Wel Kretawaterjuffer (terechte hoofletter), maar kretaschemerlibel. Iberië wordt met een hoofdletter geschreven, maar bijv. Sahara en Levant niet.

Heeft dit iets te maken met de traditionele onhebbelijkheid van Leidse afgestudeerden om, tegen algemeen geaccepteerde Nederlandse regels in, geen stippen achter voorletters en titels te plaatsen? (Ik concludeer hieruit althans dat Dijkstra in Leiden heeft gestudeerd.)

In vakkringen is enigszins teleurgesteld (op de Engelse uitgave) gereageerd dat in dit nieuwe standaardwerk over libellen geen afbeeldingen zijn opgenomen van de kenmerken van de larven en de huidjes van uitgeslopen libellen. Bij veldonderzoek zijn die huidjes bepalend om vast te stellen of er voortplanting op een bepaalde plek plaatsvindt. Dan zou dit boek een complete veldgids zijn geweest.

SAMENVATTING

Een voortreffelijke veldgids om alle 160 mogelijke libellen in Europa te determineren. De teksten zijn actueel, duidelijk en niet te lang, de illustraties zijn van buitengewone kwaliteit met veel determinatiekenmerken.

*****

Veldgids KNNV

De belangrijkste verschillen met de tot nu toe enige prima Nederlandse determinatiegids voor libellen, de KNNV Veldgids Libellen (5e druk), betreffen het verspreidingsgebied en de tekeningen.

De KNNV-Veldgids is beperkter, met circa honderd soorten uit Noord- en Midden-Europa. Er staan weliswaar meer foto’s in en ook de tekeningen zijn duidelijk, maar vooral de onovertroffen schetsen maken Libellen van Europa tot een weergaloze concurrent.

De Veldgids is handiger om in de jaszak mee te nemen: iets kleiner formaat, niet zo dik en dus lichter van gewicht. Daarom blijft de Veldgids, voor een beperktere regio, een goed alternatief, en is ook nog tien euro goedkoper. Veel libellenliefhebbers zullen beide boeken naast elkaar gebruiken.