|
Living on the edge Wetlands and birds in a changing Sahel 
Schrijvers Tekeningen en aquarellen Fotografie Uitgave |
In dit Engelstalige, monumentale boekwerk leggen een aantal Nederlandse ornithologen hun bevindingen neer van jarenlang veldonderzoek naar de omstandigheden waaronder vogels leven in hun Afrikaanse overwinteringsgebieden. Ongeveer een kwart van de meer dan vijfhonderd in Europa broedende vogels verhuizen na het broedseizoen naar Afrika ten zuiden van de Sahara (Sahel). Met die soorten gaat het opvallend slecht in vergelijking met vogels die minder ver trekken of in hun broedgebied blijven. In dit prachtig vormgegeven en zeer goed gedocumenteerde boek worden diverse factoren die van invloed zijn op de overlevingskansen van deze vogels beschreven, zoals de hoeveelheid neerslag, de wijzigingen in de vegetatie, het veranderde landgebruik waaronder de toegenomen rijstteelt, het ‘normaliseren’ en benutten van rivieren en wetlands en de stevige groei van de Afrikaanse bevolking. Al die factoren worden met elkaar in verband gebracht en beschreven wordt hoe ze het overwinteringsucces beïnvloeden. Ik word niet erg vrolijk van de resultaten van het onderzoekswerk. Delen van Afrika ontwikkelen zich nu langzaam richting de moderne westerse beschaving. Dat biedt de bevolking veel goeds, zoals een betere gezondheid, minder honger en toenemende welvaart. Daar kun je natuurlijk niet tegen zijn. Maar die ontwikkeling gaat (bijna?) onvermijdelijk gepaard met de vernietiging van de natuurlijke habitats. Zo is dat ook in onze omgeving gegaan. Wie zijn wij om nu schande te roepen over de gevolgen voor de natuur als gevolg van de manier waarop Afrika zich ontwikkelt, terwijl wij eerder hetzelfde hebben gedaan? Bovendien: nog steeds lukt het ons niet om de vogels in onze omgeving voldoende bescherming te bieden. Denk bijvoorbeeld maar eens aan de grutto’s. Moeten we dan moord en brand schreeuwen over de door de mens veroorzaakte problemen die diezelfde grutto’s in de Sahel ontmoeten? Dit boek zet zeker tot denken aan… Ik vind het geen gemakkelijk boek. De schrijvers storten een overdonderende hoeveelheid informatie over allerlei aspecten van de overwinteringsgebieden over ons uit. Dit alles in wat ik bij gebrek aan een betere term maar biologen-Engels zal noemen. Dat leest niet altijd even plezierig. Toch is het zeker geen saai boek. Het is rijkelijk geïllustreerd met foto’s, tekeningen en grafieken over Afrika en de vogels. Daar zitten ook gruwelijke foto’s bij over wat ze in de Sahel kan overkomen. Dat past in de gedachte achter dit boek: de werkelijkheid wordt niet mooier gemaakt. Hoewel het lezen van ‘Living on the edge’ dus geen sinecure is, is het voor de echte vogelliefhebber wel van belang om kennis te nemen van de inhoud. Er zal heel veel moeten gebeuren om de aantallen van de in de Sahel overwinterende vogels op peil te houden of zelfs te laten toenemen. Dat kunnen de betrokken Afrikaanse landen zeker niet zonder onze hulp. Indien dit boek een bijdrage levert aan die bewustwording, dan is er al heel wat gewonnen. Ronald Klingers, 20 oktober 2009 |
Living on the edge
|
|