| Natuur van Nederland 11
De Nederlandse Bijen (Hymenoptera: Apidae s.l.)
Auteurs Uitgave |
De honingbij (Apis mellifera) is slechts één van de 358 soorten bijen die in ons land voorkomen. Ze trekken – zeker in deze tijd – extra aandacht omdat bijenvolken uitsterven door het gebruik van giftige bestrijdingsmiddelen: neonicotinoïden (zoals Imidacloprid) en Fipronil. Een catastrofe in de voedselketen over de gehele wereld dreigt, evenals een financiële ramp voor boer, tuinder en kweker, als er geen honingbijen meer zijn die fruitbomen, vruchten, akkers en ook gewassen in de vele kassen bestuiven.
De andere bijensoorten, de ‘wilde’ bijen, lijken minder gevoelig voor deze gifstoffen, maar uit dit boek blijkt grote achterdocht van de deskundigen over deze ontwikkelingen. Alles wat tot nu toe in ons land en met name in het buitenland aan kennis is opgedaan over bijen, is in dit elfde deel van de standaardserie Natuur van Nederland verwerkt. Ongelooflijk veel, en vaak boeiende, informatie. Ook dat maar liefst 188 soorten als bedreigd op de rode lijst staan. De afgelopen decennia zijn er 34 soorten uit ons land verdwenen. Vooral met hommels gaat het slecht. Alle wilde bijen worden in dit boek besproken: een duidelijke beschrijving met o.a. het formaat, waar ze voorkomen incl. verspreidingskaartjes, op wat voor soort terrein ze te vinden zijn, en hun levenswijze. Met dit boek kunnen aan de hand van detailtekeningen de bijen op naam worden gebracht tot de 36 geslachten. Er wordt gewerkt aan een compleet Nederlandstalig determinatieboek. Voor herkenning van alle bijensoorten is men nu op buitenlandse literatuur aangewezen of op internet. Het grootste deel van De Nederlandse Bijen bestaat uit de soortbeschrijvingen, determinatietabellen, literatuuropgave, inhoud en overzichten. Uit het historisch overzicht blijkt dat het echte bijenonderzoek pas aan het begin van de vorige eeuw goed op gang kwam, met als onbetwiste koploper de Amerikaanse bioloog Charles D. Michener. In ons land verscheen in 2003 de rode lijst van bijen, waardoor ze officieel ‘meedoen’ in ons natuurbeleid. Uiteraard komen de lichaamsbouw en de levenswijze uitgebreid aan de orde: balts, nestbouw, broedzorg enz. Bijen hebben een speciale relatie met bloemen, bloemen passen zich aan hun bestuivers aan! Het sociaal gedrag van bijen is erg complex, onderling en tussen verschillende soorten. Een kwart van onze bijensoorten vertoont parasitair gedrag, zoals de bekende koekoekshommels die zich gedragen als koekoeken. Ook hebben bepaalde soorten ‘verhoudingen’ met luizen, kevers en wespen. Andere hoofdstukken: veranderingen in de bijenfauna; bedreigingen en bescherming van bijen; de relatie tussen mens en bij; toenemend gebruik van wilde bijen bij bestuiving in plaats van alleen de honingbij; praktische informatie voor bijenstudie en nog meer onderwerpen. Een standaardwerk. Fraai en leerzaam boek, onontbeerlijk voor iedereen die uit hobbyisme of voor het werk in aanraking komt met wilde bijen. AdG, 29 januari 2013 |
