 Redactie Joop Schaminée, John Janssen en Martijn van der Heijde Uitgave *** |
Natuur in de uitverkoop? Beschouwingen over ecologie en economie Het feit dat de natuur een collectief goed is, draagt het risico in zich dat mensen haar onbeperkt denken te kunnen gebruiken. In de strijd met de economische vooruitgang delft de natuur bijna altijd het onderspit. Immers: natuur ‘kost’ niets. Dat is natuurlijk niet waar, alleen is het vaak lastig om de baten van de natuur in geldswaarde uit te drukken. Desondanks wordt steeds vaker geprobeerd om de natuurwaarden te kapitaliseren, er een prijskaartje aan te hangen. Het gaat daarbij niet alleen om directe baten (bijvoorbeeld door houtopbrengsten en door opbrengsten van ecosysteemdiensten zoals waterzuivering door rietfilters), maar ook om afgeleide baten (zoals meerinkomsten van horeca-inrichtingen door de nabijheid van een mooi natuurgebied, of de hogere verkoopwaarde van een huis bij een bos ten opzichte van eenzelfde huis aan een verkeersweg). Wordt bij het vooruitgangsdenken de nadruk niet te veel gelegd op materiële consumptie? Deze crisistijd dwingt ons na te denken over de vraag waarom alles in het verleden gericht is geweest op het groeien omwille van de groei. Is vooruitgang niet daarnaast of zelfs veel meer het voorzien in de behoefte aan het behoud van natuur en cultuur en het bereiken van een gezond leefmilieu? Overigens blijven de financiën ook in dit denkkader van belang: deze doelen kosten geld. Geld is een schaars goed, zodat er keuzes moeten worden gemaakt waarvoor dit het best kan worden ingezet. In de termen van dit boek: ‘Is één korhoen meer of minder waard dan 10.000 korenbloemen of 50 korenwolven?’ Dit is het vijfde deel van de reeks ‘vegetatiekundige monografieën’. Ze vormen de neerslag van werkcolleges, waarin een kleine groep doctoraalstudenten intensief wordt begeleid in het schrijven van een monografie over een actueel thema uit het vegetatieonderzoek. Het aardige van de serie is dat de studenten fris van de lever leuke onderzoeken doen, die voor de geïnteresseerde leek vaak veel nieuwe kennis over de samenhang in de natuur opleveren, met de nadruk op het botanische gedeelte daarvan. ‘Natuur in de uitverkoop?’ begint met een schets van de (theoretische) kaders waarbinnen de andere, meer concrete hoofdstukken gelezen moeten worden. Juist dit eerste hoofdstuk vind ik heel belangwekkend. Het zet echt aan het denken over de relatie tussen economie en ecologie, twee met elkaar verbonden begrippen, welke verbondenheid bijvoorbeeld blijkt uit het feit dat deze economische crisis gelijk oploopt met omslagpunten in de staat van de ecosystemen (ecosystem shifts). De kranten stonden er recent bol van. In de volgende zes hoofdstukken komen onderwerpen over de relatie tussen economie en ecologie op een meer praktisch niveau aan de orde. De interessantste hoofdstukken daarvan vind ik het hoofdstuk over Natura 2000 en het hoofdstuk over natuurcompensatie. Maar ook de rest is de moeite van het lezen zeker waard. Ronald Klingers, 8 april 2014 |