De man witkruintapuit (Oenanthe leucopyga, Traquet à tête blanche, White-crowned Wheatear)
zoekt vaak naar spinnetjes en insecten op de platte daken en tegen de (woestijngele…) muren
van de appartementengebouwen aan de Clusiushof in de wijk Poelgeest in Oegstgeest.
Een pikzwart vogeltje met een witte kruin en een witte stuit, iets groter dan een huismus,
zorgt al weken voor heisa onder vogelaars en fotografen. Een witkruintapuit in Oegstgeest!
Hoe komt dat diertje hier? Is het een ontsnapte volièrevogel of heeft de WKT een lange reis
uit de Afrikaanse woestijnen achter de rug? Waarschijnlijk zal niemand dat ooit weten.
De feiten. In september zwerft hoog op de appartementen van de mooi opgezette Clusiushof
een opvallend vogeltje. Omwonenden zien het, fotograferen het, maar weten niet
dat het een volwassen man witkruintapuit is, nog nooit eerder in Nederland waargenomen.
Pas als Dana Valckx op 6 oktober een foto naar haar vriend Nico Kranenburg stuurt,
en die de vogelwereld alarmeert, stroomt de wijk Poelgeest vol met vele honderden vogelfans.
Een nieuwe vogel voor je soortenlijst, een nieuwe vogel voor je fotoarchief of gewoon genieten
van een prachtige 'vliegenvanger' (tapuiten worden sinds kort niet meer beschouwd
als lijsters maar als vliegenvangers). En dan barst ook de discussie over de herkomst los.
Een witkruintapuit is een standvogel, geen trekvogel. Woont en broedt in woestijnen
en steenvlaktes in Noord-Afrika (daarom verblijft hij volgens sommigen zo graag
in de Clusiushof met platte daken, natuurstenen muurtjes en zandkleurige bouwstenen).
Een enkele maal is er in Europa een witkruintapuit gezien, de herkomst was onduidelijk.
Bedoeïnen in Afrika noemen het een Baga'a, 'bird of happiness'. Zij gaan net zo respectvol
om met de witkruintapuiten als wij met de roodborsten: een gezellige mensenvogel.
Mensen met verstand en zonder verstand (van vogels) bemoeien zich ermee. Internetforums,
zoals op waarneming.nl en dutchbirding.nl, worden overspoeld met meningen. Kooivogel?
Nee, zeggen de aanhangers van de woestijntheorie. Hij is niet geringd (al worden niet
alle gehouden vogels geringd), zijn staart is gaaf (tegen volièregaas raakt die beschadigd),
zijn vleugels zijn niet helemaal in orde (maar hij is in de rui), hij heeft vergroeide tenen
aan één poot (maar dat hebben wilde vogels ook). Hij is levendig en zingt vaak.
Volière-aanhangers noemen het twijfelachtig dat een standvogel uit Afrika hierheen vliegt.
Bovendien ziet hij er verfomfaaid uit (wondje in nek, beschadiging aan nagels en tenen,
slecht verenkleed, vliegt een vogel tijdens actieve pennenrui wel zo ver). Enzovoort.
Verder zijn er geruchten over te koop aangeboden witkruintapuiten. Dat is illegaal,
want hoewel de grenzen voor witkruintapuiten gesloten zijn, worden er nog steeds gesmokkeld.
Oegstgeester Fred Klootwijk 'waakt' bijna dag en nacht bij de (slaapplaats van de) witkruintapuit.
Hij heeft veertjes verzameld, uitwerpselen en zelfs een braakballetje. Dat alles wordt onderzocht,
om wellicht iets meer over de herkomst van de vogel te weten te komen. De tapuit vangt spinnen
tegen de muren van de appartementen, een spinnendeskundige zal de braakbal uitpluizen.
Als dan alle gegevens verzameld zijn, komt een commissie van acht wijze vogelaars bijeen,
de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna. Op basis van nauwkeurig omschreven criteria
mogen zij beoordelen of de witkruintapuit uit de volière is ontsnapt (er is daarvan geen melding bekend),
of dat hij dik tweeduizend kilometer is verhuisd naar de 'woestijnappartementen' van Oegstgeest.
Niet zonder toeval naar de Clusiushof, genoemd naar de Vlaamse arts/botanicus Carolus Clusius:
deze man stond aan de basis van de migratie van planten (tulp en aardappel) door Europa.
Op een verre steenworpafstand woont Inge Duijsens, liefhebber van vogels en van fotograferen.
In haar tuin heeft zij een vogelhut waaruit ze het gedrag van vogels van dichtbij kan observeren
en (mooie) foto's kan maken. Maandagmiddag was ik er, het was vrij stil,
maar eksters (Pica pica, Pie bavarde, Common Magpie) zie je overal waar iets te halen valt.
Houtduif (Columba palumbus, Pigeon ramier, Common Wood Pigeon) vlak voor de hut.
