* Turkse tortel, Streptopelia decaocto, Collared Dove, Tourterelle turque, Türkentaube *
Tortelduiven hebben het tortelen ‘uitgevonden’. Tortelen: vrijen, liefkozen, teder beminnen. Het woord tortelen komt al eeuwen voor in ons taalgebruik, en heeft betrekking op wat wij nu ‘zomertortels’ noemen, de gewone tortelduiven die hier vrijwel verdwenen zijn. ‘Tortelen’ komt dus niet van dit flikflooiende paartje gisteren in onze tuin, want Turkse tortels wonen nog maar een halve eeuw in (West-)Europa. Dit stel bouwt intussen een nest in onze hulstboom. Het voortplantingsritueel van dieren is fascinerend. Om me te beperken tot de vogels:
wat een fraaie taferelen leveren o.a. baltsende futen niet op, kraanvogels, kemphanen. Vandaag zag ik baltsende kleine plevieren met opgezette verentooi; zo zijn er tal van voorbeelden. Door de balts wordt de bereidheid om te paren vergroot, en dus de kans op nageslacht. Vroeger hadden alle vogels een penis. Nu hebben (o.a.) nog eenden, ganzen en zwanen
een ‘oprolbaar’ orgaan dat als penis dienst doet. Alle andere vogels drukken tijdens het paren hun cloaca’s tegen elkaar waarbij het sperma wordt overgedragen. Die cloaca (Latijn voor riool) is één uitgang voor ontlasting, urine en eileider; ook de eieren komen uit deze uitgang. Als mannetjes het sperma via de cloaca overgebracht hebben naar de eileider, kunnen vrouwtjes het opslaan,
sommige soorten zelfs enkele maanden. Zodra alles gereed is om een ei te leggen, worden de eitjes in de eierstok bevrucht en gaan ze door de eileider naar de baarmoeder. Daar ontwikkelt zich het embryo, dat een beschermende kalkachtige schaal krijgt. Kort daarna wordt het (eerste) ei gelegd en uitgebroed. Omdat sperma opgeslagen kan worden, hoeven vogels niet telkens opnieuw te paren.
Toch zal dat meestal wel gebeuren, zodat het mannetje zeker is dat zijn sperma gebruikt wordt. Vrouwtjes willen uiteraard ook graag vruchtbare eieren hebben (stel dat hun partner steriel is) en daarom zijn er veel soorten die tussentijds met andere mannetjes paren. Voor een zo sterk mogelijk nageslacht! Grotere vogelsoorten vormen weliswaar langdurig, soms voor het leven, een koppel, maar overspel
komt om bovengenoemde reden altijd voor. Voor zover bekend zijn alleen (knobbel)zwanen volledig monogaam. Bij sommige vogels, zoals heggenmussen en kwartels, pikken mannelijke partners zelfs op de cloaca’s van vrouwtjes, die daardoor ‘gedwongen’ worden het zaad van (de) andere mannetjes eruit te gooien
* Kleine plevier, Charadrius dubius, Little Ringed Plover, Pluvier petit-gravelot, Flussregenpfeifer *
Vanmiddag zag ik baltsende kleine plevieren, helaas vertoonden ze die kunst half buiten mijn gezichtsveld.
* Havik, Accipiter gentilis, Autour des palombes, Northern Goshawk, Habicht *
Deze foto van havik op nest heb ik van grote afstand gemaakt: de vogel reageerde totaal niet op mij. Dit nest zal binnenkort door de groei van bladeren aan het zicht vanaf de openbare weg onttrokken worden.
* Steenuil, Athene noctua, Little Owl, Chevêche d’Athéna, Steinkauz *
Steenuiltjes zijn zeer alerte vogels die je voortdurend scherp in de gaten houden. Gisteren.
* Honingbij, Apis mellifera, Western Honey Bee, Abeille européenne, Westliche Honigbiene *
Langs een poel bij het bezoekerscentrum Dwingelderveld waren honingbijen tussen het mos aan het drinken.
* Bleke schubwortel, Lathraea squamaria, Common Toothwort, Lathrée écailleuse, Gewöhnliche Schuppenwurz *
Een gebergteplant die tot 1930 voorkwam in Zuid-Limburg. Op twee locaties in Noord- en in Zuid-Holland worden ze de laatste jaren gezien, waarschijnlijk meegelift met plantmateriaal. Foto vanmorgen gemaakt. Deze zeldzame plant heeft zelf geen bladgroen maar parasiteert op de wortels van vroeg bloeiende loofbomen. Hij behoort tot de bremraapfamilie, een soort van de Rode Lijst. In de bladeren zitten putjes met harde haren, die bij aanraking door een insect als een val werken. De insecten worden verteerd. |
