Als een uitgever een boek aankondigt met ‘De meest complete vogelgids van Europa’ gaan bij vogelaars de veren vol verwachting overeind staan: vollediger dan de vogelbijbel van de ANWB?

De ANWB Vogelgids van Europa zegt ruim 770 soorten te bevatten, Alle Vogels pretendeert 860 soorten. Wat afbeeldingen betreft is dat inderdaad completer. De Vogelgids heeft (extreme) dwaalgasten wel vermeld maar niet afgebeeld en daarom niet meegeteld.

Qua formaat verschillen de boeken nauwelijks, ze zijn even dik en wegen even zwaar. De Vogelgids heeft een harde omslag en is (daarom?) duurder. De gidsen wijken opvallend van elkaar af door de weergave van de vogels en door de beschrijvingen.

De auteurs van Alle Vogels zijn Frans. In onze landen worden voornamelijk Engelse en Duitse natuurboeken vertaald. De Fransen hebben gekozen voor foto’s in plaats van de beproefde tekeningen met ‘doorsnee-vogels’ in andere gidsen.

Dat is stoutmoedig, omdat foto’s meestal minder duidelijk zijn, maar op de afbeeldingen in Alle Vogels komen de vogels in hun natuurlijke houding onmiskenbaar beter tot hun recht. Bovendien onderscheidt de Franse gids zich door de vele verwijzingen met pijltjes naar details die kenmerkend zijn voor de vogelsoorten.

De Vogelgids (de ‘Svensson’) zoekt het met name in meer plaatjes per soort en vooral in de tekst. De beschrijvingen in Alle Vogels zijn summier, ze zijn beperkt tot de hoofdzaken wat het verenkleed betreft, de lengte, het geluid, de leefomgeving en een verspreidingskaartje. De Vogelgids is superieur met gedetailleerde beschrijvingen van de vogels.

Je kan het ook een sterk punt noemen van Alle Vogels dat er niet zoveel tekst in staat. Voor beginnende vogelliefhebbers en vogelaars met nog niet veel ervaring is de Vogelgids eigenlijk te ‘moeilijk’, geeft hij te veel informatie en te veel afbeeldingen van diverse verenkleden. De foto’s in Alle Vogels met vogels in hun natuurlijke houding met duidelijke aanwijzingen waar je op moet letten, is voor de meeste vogelaars ruim voldoende voor determinatie en voorkomt verwarring.

En ervaren vogelaars? Behalve dat er negentig (zeldzame) soorten meer zijn afgebeeld, kan het ook juist door de beperking heel handig zijn om deze gids voor een snelle check van je waarnemingen te gebruiken. Voor ‘diepgang’ heb je hoe dan ook gespecialiseerde boeken nodig.

Alle Vogels van Europa verdient het predicaat ‘Beste foto-vogelgids van dit moment’. De gids geeft een afgerond overzicht van alle Europese vogels, de fotootjes zijn duidelijk, de aanwijzingen van bijzondere kenmerken zijn perfect, de beschrijvingen zijn beknopt maar voldoende. Een zeer bruikbare en welkome, actuele aanvulling op bestaande determinatiegidsen. Het getuigt van durf om in het tijdperk van de Svensson zo’n allesomvattende vogelgids te maken.

AdG, 15 november 2016