De schol is één van de populairste vissen van Europa. ‘Schol in de Noordzee’ beschrijft de levenscyclus van deze vissoort, zijn geboorte, gedaanteverwisseling van een gewoon visje naar een platvis, zijn leefgewoonten en de wijze van voortplanting. Daarnaast bevat dit boek een gedetailleerde geschiedenis van de Noordzeevisserij.

Net als het boerenbedrijf heeft ook de visserij grote gevolgen voor de natuur. Maar de gevolgen van de agrarische werkzaamheden zijn eenvoudiger vast te stellen dan de invloed van de visserij op de biodiversiteit in de zee. Wel is sinds het eind van de negentiende eeuw duidelijk dat de zee niet onuitputtelijk is, zodat beheer van de visstanden noodzakelijk is.

De visgronden worden sindsdien bezien als een soort meent, dat is een gezamenlijk beheerd landbouwgebied. Maar voor dergelijke gebieden geldt het adagium, dat de Griekse filosoof Aristoteles al ruim tweeduizend jaar geleden in Politea schreef, en in dit boek wordt geciteerd: “Voor het gezamenlijk bezit van het grootste aantal mensen wordt het slechtst gezorgd. Iedereen denkt vooral aan zichzelf, nauwelijks aan het gezamenlijk belang”.

De overheid moest daarom gaan zorgen voor regels voor een duurzaam beheer. In de Europese Unie is er sinds 1983 een Gemeenschappelijk Visserij Beleid. Dat is met vallen en opstaan tot stand gekomen. Veel vissers – en omdat onze visserijsector internationaal een belangrijke speler is met name de Nederlandse vissers – hebben zich heftig verzet. Hun standpunt daarbij was dat helemaal niet bewezen was in hoeverre visserij slecht is voor de visstand, welke mate van visvangst nog wel acceptabel is en welke niet.

Daar lag en ligt een belangrijke taak voor visserijbiologen. In Nederland. Eén van de schrijvers van dit boek, Adriaan Rijnsdorp, heeft hieraan een grote bijdrage geleverd. Hij is onder andere buitengewoon hoogleraar duurzaam visserijbeheer. Zijn onderzoek is gericht op populatiebiologie van bevisbare soorten (in het bijzonder platvissen), de effecten van visserij op het ecosysteem en het gedrag van vissers en vissersvloten.

Veel is nog onduidelijk, maar langzaam maar zeker krijgen we grip op de problematiek van overbevissing. Dit zeer lezenswaardige boek schetst alle aspecten van één van de grootste ecologische uitdagingen van onze tijd. Kunnen we nog zonder gewetenbezwaren vis eten? In elk geval kunt u, als consument, daarop meer invloed uitoefenen dan u misschien zelf dacht, door te kiezen voor duurzaam gevangen of gekweekte vis.

Ronald Klingers, 2 januari 2017