Auteur Illustraties Uitgave |
De ontdekking van de natuur
Min of meer dankzij corona ligt er een prachtig boek voor me. Het scheelde de schrijver drie uur reistijd per dag dat hij niet meer naar zijn werkplek kon en veel online moest werken. Die tijd heeft hij niet in ledigheid doorgebracht, maar gebruikt om een boek te maken over de ontdekking van de natuur. Ik gebruik expres het woord ‘maken’ en niet schrijven, want behalve met een leesbare tekst staat het boek vol met prachtige illustraties. Dat maakt het ook tot een kijkboek waar je met genoegen doorheen bladert en geniet van erg oude afbeeldingen. Hoe die tot stand gekomen zijn, vind je in aparte alinea’s over de techniek van het afdrukken. Met het toenemen van de technische vaardigheden zie je hoe afbeeldingen steeds waarheidsgetrouwer worden. Zonder de eeuwenoude platen te kort te willen doen. In twintig hoofdstukken neemt de schrijver ons mee op een reis door de tijd. Elk hoofdstuk leest als een apart verhaal. De boekdrukkunst maakte het vanaf eind vijftiende eeuw mogelijk om kennis over de natuur voor een groter publiek mogelijk te maken. Daarbij speelden inzichten van bijvoorbeeld Aristoteles over de indeling van het dierenrijk een rol. Ontdekkingsreizen brachten nieuwe planten en dieren, meestal in dode vorm, naar de diverse moederlanden. Daar belandden ze in zogenaamde rariteitenkabinetten. En dan rariteit in de Engelse betekenis van het woord rare = zeldzaam. Door studie van die curiositeiten en het stellen van vragen kwamen er steeds nieuwe inzichten. Heel boeiend is het om te lezen hoe Anthonie van Leeuwenhoek de ‘kleine dierkens’ ontdekte. In tegenstelling tot veel tijdgenoten verzorgde hij zijn gebit goed. Toch bleek er wat tandplak op zijn tanden te zitten. Dat schraapte hij eraf en legde het onder zijn zelfgefabriceerde microscoop. Zo zag hij kleine dierkens, dat wat wij nu bacteriën noemen. Ook het tandplak van vrouw, dochter en oudere heren werd onderzocht en zo kwam hij tot conclusies. Interessant is het artikel over Maria Sibylla Merian. Een onbekende bij het grote publiek. Zij tekende vlinders met rupsen en waardplanten. Wat de vraag doet rijzen of zij de eerste ecoloog is? Boeiend om te lezen is haar levensbeschrijving. Voor die tijd heel bijzonder. Zie o.a. Verandering der Surinaamsche insecten Het laatste hoofdstuk gaat over Charles Darwin en zijn betekenis voor de ontdekking van de natuur. Hier komt hij niet zomaar uit de lucht vallen, maar staat hij in één lijn van voorgangers en opvolgers die ons tot de huidige kennis en inzichten gebracht heeft. Ko Katsman, 13 april 2021
|
De ontdekking van de natuur
|
|