Auteur
Fernand Rochette

Foto’s
Jogchum Vrielink

Uitgave
Uitgeverij Sterck & de Vreese 2021
256 pagina’s, 17 x 24 cm
ISBN 978 905615 592 6
€ 24,90

Door de eeuwen heen hebben componisten en musici zich laten inspireren door vogelzang. De Vlaming Fernand Rochette, voormalig schoolpsycholoog, natuurgids én muziekliefhebber heeft drie passies gecombineerd en er een boeiend boek over geschreven.

Het boek begint met een uitgebreide inleiding over vogelzang, ietwat oppervlakkig bij elkaar gelezen uit een hele serie populairwetenschappelijke boeken die achter in het boek genoemd worden.

Rochette maakt er nogal een punt van dat vogels, naast territoriumverdediging en lokken van een partner, toch óók voor hun plezier zingen. Hij poneert het als een tegenstelling, maar iets meer verdieping in de meer wetenschappelijke ornithologische literatuur zou hem hebben geleerd dat beide elkaar niet uitsluiten maar werken op verschillende niveaus. Blije, optimistische mensen worden immers eveneens aantrekkelijker gevonden door het andere geslacht.

De hoofdmoot van de bundel bestaat uit een beschrijving van veertig vogels en van de muziekstukken die erop gebaseerd zijn, plus een korte biografie van de componist. Erg prettig zijn de QR-codes, waarmee je met een smartphone wordt verwezen naar internet om de zang, de roep, en natuurlijk het muziekstuk te beluisteren. Niet in elke compositie is het vogelgeluid direct herkenbaar. Soms gaat het ook om de sfeer die het muziekstuk oproept.

De muziekkeus is heel divers, van klassieken als Beethoven en Mozart, tot modernen als Pink Floyd of Andreas Vollenweider. Er zaten ook voor mij onbekende musici bij, zoals Kate Doubleday met een prachtig Iers lied over de bonte vliegenvanger. De meeste muziekstukken gaan uiteraard over de nachtegaal, de veldleeuwerik of de koekoek, maar verrassend genoeg zijn er ook composities gewijd aan de kerkuil of de zilvermeeuw, toch niet de meest muzikale vogels.

Hier en daar geeft oud-onderwijzer Rochette suggesties voor het gebruik van een muziekstuk in de klas en dat lijkt mij een goed idee. Zowel muziek als natuurkennis wordt in veel schoolklassen immers nauwelijks meer onderwezen.

Het boek eindigt met enkele bespiegelingen over wat het luisteren naar vogelzang bij mensen doet: het brengt ons in een stemming waarin we ons een onderdeel voelen van een groter geheel: een mystieke ervaring. “Als we kinderen () kunnen warm maken om regelmatig naar vogelzang te luisteren, dan brengen we ze in contact met de natuur, met de stilte en wie weet ook met de componisten.”

Inconsequent is dat Rochette het voortdurend heeft over vogels ‘spotten’. Vogels ‘spot’ je niet, net zomin als schilderijen; dat is veel te oppervlakkig. Je bekijkt en beluistert ze uitgebreid en komt dan tot rust.