J’accuse! Rob Bijlsma ontpopt zich in dit boek als de Emile Zola van de Nederlandse natuurbescherming. In felle bewoordingen neemt hij allerlei beheerders en gebruikers van de natuur de maat.

Zo ontkomen bijvoorbeeld terreinbeherende organisaties als Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten, ecologische adviesbureaus, de Europese wetgever (de natuurdoeltypen uit Natura 2000 zijn statisch, terwijl de natuur voortdurend verandert), luie boswachters, weidevogelbeschermers, foute vogelfotografen, en hondenbezitters die hun troeteldier in de vrije natuur laten wandelen, niet aan zijn stevige kritiek.

Wat hij zoal aan de kaak stelt? De grootschalige kap van (naald)bossen om plaats te maken voor heide en zandverstuivingen, de pogingen om Amerikaanse vogelkers en Japanse duizendknoop uit de Nederlandse natuur te verwijderen, het bewust creëren van dood hout in het bos, de pogingen om het korhoen voor Nederland te behouden, het gebrek aan kwaliteit van veel ecologische rapporten, de steeds verdere openstelling van waardevolle natuur voor het publiek (en ook nog zonder adequaat toezicht).

Het is een veelgebruikte en gemakkelijke truc om een criticaster als Bijlsma weg te zetten als een zeurende, oudere man (Bijlsma stamt uit 1955), die vindt dat vroeger alles beter was. Natuurlijk is Bijlsma in dit boek niet al te genuanceerd, maar als hij dat wel zou doen, zou zijn kritiek waarschijnlijk niet zo luid binnenkomen.

Verder valt zijn commentaar hier en daar wel te nuanceren en ben ik het niet overal met zijn conclusies eens, maar dat doet niet af aan het feit dat hij uitstekend geslaagd is in zijn poging om alle natuurliefhebbers eens goed wakker te schudden. Dat doet hij met ferme en duidelijke taal: een ‘workshop’ heet bij hem gewoon een werkwinkeltje.

Ik zou vooral de overheid en de terreinbeheerders willen uitdagen om inhoudelijk op de kritiek van Bijlsma in te gaan. Dat zal niet eens zo gemakkelijk zijn, want Bijlsma is uitstekend gedocumenteerd en een gedegen veldonderzoeker, die in dit boek laat zien waarop zijn commentaar gebaseerd is. Het is niet zo maar een losse scheldkanonnade. Integendeel.

Bent u een tere ziel die alleen goed nieuws over de natuur wil lezen (graag met veel mooie glossy natuurfoto’s en weinig tekst), dan is dit boek niets voor u. Bijlsma meldt dat zelf al, op bladzijde 217 van zijn boek: “Voor de lezer die het tot hier heeft gered, chapeau!”

Voor degene die tegen een stootje kan, want Bijlsma raakt nagenoeg iedereen die wat met de natuur heeft: aanschaffen dit ‘pamflet’! En daarna in discussie met elkaar over hoe het allemaal veel beter kan met de Nederlandse natuur. De munitie daarvoor vindt u op elke pagina van dit oproer kraaiende, prachtige boek.