Hoe vaak zie je niet een klein vogeltje overvliegen en denk je: wat zou dat zijn? Als ze geluid maken kan een geoefend vogelaar die snelle vogeltjes nog wel op naam brengen, maar anders?

Voor roofvogels en meeuwen bestaan mooie boeken om vogels in de vlucht te herkennen. Daarbij is nu, voor het eerst, een standaardwerk verschenen om vliegbeelden van 205 Europese zangvogels en 32 soortgelijke landvogels te herkennen. Die laatste categorie betreft o.m. duiven, zwaluwen, koekoeken, ijsvogels, spechten.

In diverse vogelgidsen staan wel vliegbeelden, maar meestal een beperkt aantal en klein van formaat. De gerenommeerde Poolse ornitholoog en dierentekenaar Tomasz Cofta heeft het aangedurfd een dikke pil te produceren met ruim 850 uiterst gedetailleerde illustraties van zangvogels van zijn hand en meer dan 2400 foto’s van kenmerkende beelden van vliegende vogels van vele andere fotografen.

Bij al die illustraties worden korte maar essentiële informaties gegeven over het formaat van de vogel, de structuur en vorm, de kleur, het vluchtbeeld, de groepsgrootte en de roep, inclusief sonogram. Een QR-code geeft toegang tot de geluiden van ruim honderd beschreven vogels op internet. De illustraties geven de bovenzijde, onderkant en het profiel van de vogels weer.

Dat is het determinatiegedeelte, de kern van het handboek. Maar Cofta geeft ook duidelijke adviezen hoe je naar die kleine vliegende vogels moet kijken. In de paar seconden dat je ze met het blote oog of door de kijker kunt zien. Waar moet je op letten en wat moet je onthouden? Kleuren zijn in vlucht vrijwel niet te zien. Dus kijk vooral naar de grootte, de vlucht (bijv. golvend), de staart en de vorm van het lichaam en de vleugels. Vliegen ze dicht bij elkaar of niet? Door de moderne, snelle camera’s kunnen ook zangvogeltjes in vlucht worden gefotografeerd en later met dit handboek op naam worden gebracht.

Het ‘handboek’ is veel te dik en te zwaar om in het veld mee te nemen. Dit unieke, heerlijke boek biedt zo veel meer informatie dan welke andere uitgave dan ook, dat je gerust mag spreken over een standaardwerk van vliegende zangvogels. Ik heb er al uren met veel plezier in zitten kijken en lezen en kenmerken gezien die me niet eerder waren opgevallen.

Denk niet dat je nu meteen alle vliegende zangvogels kunt herkennen, daarvoor is veel oefening en ervaring vereist. Dit handboek geeft evenwel veel aanknopingspunten voor herkenning van die kleine gevleugelde vrindjes die ons het leven zo veraangenamen. Het is een onontbeerlijke leidraad voor de vogelaars die hun vogelhobby willen verdiepen of hun beroep serieus nemen.