Uitgave
Noordboek Natuur 2022
160 pagina’s, 14 x 21 cm
ISBN 978 90 5615 953 5
€ 17,90

Gedurende vijftien jaar was Fred Wouters directeur van Vogelbescherming Nederland. Gepensioneerd in 2022 blikt hij nu terug op die periode in ‘De rode lijster’. De openingszin in het Woord Vooraf stemt meteen tot nadenken: ‘Waarom zou je in hemelsnaam vogels willen beschermen?’ Als je zelf in de bubbel van natuurbeschermers zit, is de beschermingsvraag er eentje die zelden gesteld wordt. Beschermen is een vanzelfsprekendheid die gewoon in je lijf zit, maar voor buitenstaanders kan dat anders zijn.

Als directeur werkweken makend van zeventig tot tachtig uur kreeg hij regelmatig de vraag: “Wat doe je eigenlijk voor de kost?” Mensen buiten de bubbel hebben geen idee hoe tijdrovend en weerbarstig natuurbescherming is. En het antwoord op de waarom-vraag is dat er net zoveel redenen zijn om vogels te beschermen als dat er beschermers zijn.

In de loop van het verhaal wordt duidelijk waaraan de directeur zijn tijd heeft besteed. In heel persoonlijke anekdotes over bijvoorbeeld een ontmoeting met een roerdomp op een strenge winterdag tot meer algemene beschouwingen over de achteruitgang van boerenlandvogels, klimaatverandering, stikstofproblematiek etc. wordt een beeld geschetst van de bedreigingen waaraan de natuur is blootgesteld. Eenduidige oplossingen zijn moeilijk te vinden en ook als je precies weet wat er moet gebeuren voor herstel of verbetering, zijn er veel maatschappelijke krachten die oplossingen in de weg staan.

In een aantal intermezzo’s krijgen we feiten over bijvoorbeeld de spiering, maar ook persoonlijk belevenissen zoals de volgende: tijdens een verblijf in Marokko wordt de auteur meegenomen naar een klif waar Eleonora’s valken broeden. Een paar jongens zijn bezig de nesten met eieren en jongen leeg te halen Op de vogelmarkt levert dat veel geld op. Volwassen Eleonora’s kunnen goed afgericht worden voor de valkerij, een geliefd tijdverdrijf in de Arabische wereld. Terecht constateert Wouters dat je dat die jongens moeilijk kwalijk kan nemen. Eieren en jonge vogels leveren een meer dan welkome aanvulling op hun karig inkomen.

Uitgebreider gaat de schrijver in op een paar speciale onderwerpen: de Hedwigepolder, de problemen rondom ganzen en het IJsselmeer. Door al die hoofdstukken loopt een stuitende rode draad. Politici die om stemmengewin wetten en internationale afspraken naast zich neerleggen. Boeren en vissers worden voortdurend door het ministerie van Landbouw en Natuur een hand boven het hoofd gehouden. Bleker met zijn valse beloftes aan agrariërs en vissers verkwanselt natuur.

Balkenende, Peijs en Verburg proberen de directeur van Vogelbescherming tijdens een diner zo te imponeren dat hij zou afzien van procedures om de Hedwigepolder onder water te zetten. Ze willen er blijkbaar niet van weten dat de ontpoldering een afspraak met de Belgen is, die zich wel aan de deal houden, voor het verlies aan natuur door verdieping van de Westerschelde.

Het loont de moeite om als natuur- of vogelbeschermer de laatste hoofdstukken goed op je te laten inwerken. Met moed en vasthoudendheid kom je tot resultaten. Data uit de wetenschap moeten leidend zijn in de discussies. Helaas zie je dat populisten dan de wetenschap in twijfel gaan trekken. Je wenst natuurbeschermers toe dat ze door dit boek geïnspireerd worden om dezelfde moed en vasthoudendheid te tonen als de gepensioneerde directeur van Vogelbescherming. Zulke mensen hebben we voor een gezonde toekomst nodig.