Auteur Illustraties Vertaling Uitgave Oorspronkelijke titel |
Kroniek van de kip Het verhaal van een plompe maar pientere vogel Om eerlijk te zijn denk ik bij het woord ‘kip’ niet meteen aan een vogel maar eerder aan coq au vin. Dit ‘meest veelzijdige stukje vlees’ is al eeuwenlang zo ingeburgerd in ons eetpatroon dat het de betekenis als vogel bijna heeft verloren. In Zuidoost-Azië leven nog steeds wilde kamhoenders, de voorouders van onze huiskip. Al zo’n vijfduizend jaar geleden werden ze in China gehouden. Op het ogenblik komen er naar schatting meer dan twintig miljard kippen voor; de kip is daarmee veruit de talrijkste vogelsoort op aarde. Intussen is de vogel zó ver verwijderd van zijn oorspronkelijke morfologie (‘bouwplan’), dat hij zonder menselijke verzorgers niet zou kunnen overleven. Vanuit Azië heeft de kip de rest van de wereld bereikt. Aanvankelijk werd de kip meer beschouwd als exotische rariteit dan als voedselbron. Hanengevechten op leven en dood waren populair, kippen en eierschalen speelden een rol in allerlei bijgeloven, zoals hekserij. Werden kippenrassen eerst vooral voor de sier gefokt, later zocht men naar het lekkerste vlees en de meeste eieren. Pas de Romeinen werden ‘serieuze’ fokkers van het kippenvlees en de eieren. Er zijn recepten uit die tijd gevonden. De Nederlander Cornelis Drebbel ontwikkelde aan het begin van zeventiende eeuw de eerste primitieve broedoven. Het vervoer van de breekbare eieren was vroeger een groot probleem. Na eerdere half gelukte pogingen ontwierp de Amerikaan Francis Sherman in 1931 de spotgoedkope en efficiënte eierdoos van papierpulp zoals wij die nu nog kennen (materiaal is tegenwoordig ook vormkarton en geschuimd kunststof). In 1946 werd de wedstrijd ‘Kip van de Toekomst’ uitgeschreven. Wie kweekt de beste vleeskip, een kip die zo weinig mogelijk voedsel het snelst kan omzetten in wit vlees. De winnende rassen, Cornish Cross en White Plymouth Rock, legden de basis voor de huidige vleeskippenindustrie. De geschiedenis van de kip levert meer schrijfstof op dan de kip als ‘vogel’. Natuurauteur Sally Coulthard vestigt er gelukkig ook de aandacht op dat kippen heel intelligente vogels zijn: ze kennen van kuiken-af-aan objectpermanentie: ze begrijpen dat mensen of dingen die zich buiten hun blikveld bevinden, er nog steeds zijn. Ze zijn ook tot zelfcontrole of zelfbeheersing in staat, zoals mensen en mensapen. Kippen produceren tientallen verschillende klanken, die allemaal verschillende betekenissen hebben. Ze hebben tevens het vermogen tot sociaal leren: ze pikken vaardigheden op die ze bij andere kippen zien. In 2021 is 130 miljoen ton kippenvlees door ons verzwolgen. Wereldwijd staat de ethiek van de pluimveehouderij ter discussie. De productie van kippenvlees is verantwoordelijk voor een forse CO2-uitstoot (scharrelkippen nog veel meer). Ontbossing door (kippen)voerproductie, afval van mest en veren, het gebruik van antibiotica en, vooral ook, het dierenwelzijn. Hoe gaat dit er in de (nabije) toekomst uitzien? Het klinkt wat afgezaagd, maar iedereen die wel eens een eitje tikt, een kippenboutje eet, of wat kippen op zijn erf heeft lopen of beroepshalve met het fokken van kippen en produceren van eieren bezig is, zou dit boeiende en informatieve boek over de lange en turbulente reis van de intelligente kip door de geschiedenis moeten lezen. Al was het maar om beter begrip te krijgen voor wat je naar binnen hapt. AdG, 9 januari 2023
|
Kroniek van de kip
|
|