Auteurs
Rob Hume, Robert Still,
Andy Swash en Hugh Harrop

Uitgave
Noordboek Natuur 2023
640 pagina’s, 15,5 x 21,5 x 0,43 cm
ISBN 978 90 5615 947 4
€ 39,90

Oorspronkelijke titel
Europe’s Birds, An identification guide
Princeton University Press, 2021

Voorbeeldpagina’s uit Vogels van Europa.
Er staan tal van handige overzichtspagina’s in waardoor verschillen
tussen gelijkende soorten goed opvallen.

Weer is er een topboek verschenen om vogels te determineren. Misschien wel dé topper: Vogels van Europa.

Goed, beter, best. De laatste jaren zijn vogeldeterminatiegidsen steeds beter geworden. In mijn jeugd had je De Kist (Petersons Vogelgids), lange tijd toonaangevend en nog steeds een respectabel boek. Sinds 2005 staat de Nederlandse vertaling van de Svensson (ANWB Vogelgids van Europa) onomstreden aan de top. Tot vorig jaar het tweedelige Handboek Europese vogels verscheen en deze maand de vertaling van Europe’s Birds (Vogels van Europa) van Rob Hume c.s. Welke van deze drie is goed, welke is beter en welke is de beste?

De insteek van de drie boeken is uiteenlopend. Het Handboek Europese vogels is een zware, tweedelige fotogids met heel gedetailleerde beschrijvingen en foto’s van de vele verschillende vogelkleden (adult mannetje en vrouwtje; juveniele vogels; winterkleden; overgangskleden enz.), zonder verdere gegevens over verspreiding, broedgebieden e.d. 1048 pagina’s, met 720 soorten, € 99,95.

In de ANWB Vogelgids staan prachtige en duidelijke tekeningen van vogels in allerlei kleden. Plus veel gegevens over de verspreiding, inclusief kaartjes over broed-, doortrek- en wintergebied, op wat voor terreinen ze broeden, welk voedsel ze eten, welke geluiden ze maken en uiteraard beschrijvingen van de vogels. 448 pagina’s, met 770 soorten, € 39,99.

En dan is er nu Vogels van Europa. Een fotogids, waarvan ik de oorspronkelijke Engelstalige uitgave (2021) naast de twee andere al enige tijd gebruik. 640 pagina’s, met maar liefst 928 (alle ooit in Europa waargenomen) soorten, € 39,90.

De pagina-opbouw van Vogels van Europa is overzichtelijk en bevat door een slimme lay-out meer informatie over soorten en ondersoorten dan op het eerste gezicht lijkt. Naast de Nederlandse en de Latijnse naam staat een kleurencode over de beschermingsstatus. Alle codes vind je makkelijk terug op de uitslaande flap. Onder de naam staan de L (lengte van snavel- tot staartpunt) en de S (spanwijdte).

Vervolgens de korte maar duidelijke beschrijvingen met de karakteristieken van de vogels in alle kleden met een benoeming van de zang en de roep. Op een kaartje staan in vier verschillende kleuren de verspreiding aangegeven (hele jaar aanwezig, zomergast, wintergast, doortrekker) plus een omschrijving van de broedbiotoop alsmede hoe je ze kunt herkennen in de vlucht. Alles in een notendop, zo ook de vermelding van gelijkende vogels.

De zonder uitzondering schitterende foto’s vormen de blikvangers. 349 fotografen leverden hun beste 4700 foto’s in. Geen statische plaatjes maar vogels in hun omgeving, waarop de fijnste details zichtbaar zijn. Een genot om te bekijken. Bij de foto’s staan de opvallendste kenmerken van de vogels in vrijwel alle kleden, vaak met detailfoto’s van markante veer- of staartpatronen.

Op pagina’s vol met vluchtbeelden van roofvogels, eenden, meeuwen, lijsters, tapuiten, vinken en mussen, steltlopers enz. zijn heel goed de verschillen tussen gelijkende types weergegeven. Al die verscheidenheden tussen soorten worden in tal van handige tabellen benadrukt.

Geen enkele kritische noot? Natuurlijk valt er op elk boek iets aan te merken, ik heb diverse (kleine) foutjes gevonden. Die zullen in volgende edities wel verbeterd worden. En in het gebruik is Vogels van Europa best zwaar om mee te nemen. Het register kan beter. Een index kan voor mij niet compleet genoeg zijn. Als ik in Vogels van Europa een zilvermeeuw wil opzoeken, moet ik naar de verzamelrubriek Meeuwen, of naar Larus argentatus; zilvermeeuw ontbreekt. Een brilduiker staat weer niet onder Eenden. Een grote zaagbek (een eendensoort) ook niet, ook niet onder Grote maar bij Zaagbekken. Als nu gewoon ook alle eigennamen van de vogels in de index zouden worden opgenomen, zou het makkelijker zoeken zijn.

Samenvattend. Er zijn nog meer prima determinatieboeken dan de drie genoemde, maar die beperken zich tot bepaalde soorten, bijvoorbeeld over roofvogels. De drie hebben een eigen karakter. Het Handboek is bijzonder compleet met de beschrijvingen van de verenkleden, maar geeft verder geen informatie. Is determinatievoer voor de (ver)gevorderde vogelaar. Bovendien prijzig. De ANWB Vogelgids heeft al vele jaren bewezen een betrouwbare leidsman te zijn met behoorlijk wat informatie voor (gevorderde) vogelaars.

Mede door zijn veelomvattendheid en talrijke superbe foto’s en summiere maar essentiële teksten en aanwijzingen, met overduidelijke vergelijkingen van gelijkende soorten, ligt Vogels van Europa bij mij al geruime tijd (tot nu toe de Engelse versie) binnen handbereik boven op het stapeltje van de drie top-determinatiegidsen.