Het mooie vogelwoordenboek

Auteur
Toine Andernach

Tekeningen
Jos Zwarts

Uitgave
Noordboek 2023
184 pagina’s, 15 x 23 cm
ISBN 978 94 6471 084 7
€ 19,90

Het mooie vogelwoordenboek

Taal en vogels. Deze twee factoren spelen een grote rol in het leven van Toine Andernach. Zijn verknochtheid aan taal en vogels vertaalde zich eerder al eens in ‘Baardman & Boterkontje’ over vogelnamen, en daar gaat ‘Het mooie vogelwoordenboek’ ook over.

Andernach onthult dat hij een verwoed vogelaar is, een twitcher zelfs: “Die gaan op jacht naar een vogelsoort die ze nog nooit eerder hebben gezien”. Hij is geen mindful vogelaar die rustig vanaf zijn krukje de natuur zit te beleven. Andernach is meer een wishful birder die achter lifers en schaamsoorten aangaat.

Het is allemaal vogelaarsjargon en dat is dan ook de opzet van dit boek: op een speelse manier de talloze uitdrukkingen verklaren die in het wereldje van de vogelaars gebruikelijk zijn. En dat leest kostelijk weg! Ook worden veel vogelnamen in een historisch perspectief geplaatst.

Een greep, kriskras door het boek: gonysvlek, geitenmelker, hemelgeit, halfsnepje, anas unox (ook wel anas knorr), Nóórdewiendskrééuwer, kbv’tje, blako, zwibis, turbovogelen, tapen, influx, skulkers, cargobroek, jizz, ezelwoord, SOB, kleptoparasiet, volgwolk enz.

Over al deze en tal van andere begrippen heeft Andernach wel iets te vertellen, soms serieus wetenswaardig, meestal grappig opgeschreven. Zoals: “Exoten komen van ver en wat van ver komt is lekker. Daar weten fazanten over mee te praten”.

De auteur benoemt ook de internationale tendens om vogelnamen aan te passen omdat ze racistisch zijn. In onze taal (en andere talen) zijn kaffergierzwaluw en kafferleeuwerik vervangen door pijlstaartgierzwaluw en zwartoorleeuwerik.

Taal is doorlopend aan verandering onderhevig en wie weet hoe vogels over een eeuw worden genoemd (als ze er nog zijn…). Misschien dat mijn pleidooi voor het veel toepasselijker ‘rietaapje’, het merkwaardige ‘woudaap’ (vroeger: wouwaap) dan eindelijk heeft verdrongen. Heeft Andernach weer iets om over te schrijven. We lezen het graag!

AdG, 1 december 2023