Auteur
Bram Langeveld

Uitgave
KNNV Uitgeverij 2024
264 pagina’s, 18 x 25 cm, harde omslag
ISBN 978 90 5011 944 3
€ 32,95

Natuurboeken gaan vrijwel altijd over de huidige staat van flora en fauna, soms met een blik op wat ons in de nabije toekomst te wachten staat en soms met een korte terugblik op hoe mooi het ‘vroeger’ was. Dit boek gaat echter over een oneindig ver verleden, tot honderdduizenden en zelfs miljoenen jaren terug. Ons land was ooit afwisselend bedekt door ijsvlaktes, tropische zeeën, snikhete woestijnen en grazige groene vlaktes.

In die tijd leefden er veel meer verschillende soorten planten en dieren dan nu (mag je toch aannemen?) en dieren van een omvang die we ons nu niet meer kunnen voorstellen; er is domweg geen ruimte meer voor dat soort schepsels. Overblijfselen van die prehistorische planten en dieren worden nu en dan als versteende exemplaren gevonden en bieden ons een fascinerend kijkje in het verleden van onze aarde. Dit boek beschrijft belangwekkende vondsten in ons land van fossielen; dat zijn resten van ten minste tienduizend jaar oud.

Ik wist wel wat een fossiel was, maar na lezing van deze best uitgebreide en toch goed leesbare uitleg is me heel wat duidelijker geworden over fossielen en paleontologie, de wetenschappelijke studie van fossielen. Uiteraard past daarbij ook een uitleg over de evolutie, door Darwin beschreven als overerving met aanpassing. In de inleidende hoofdstukken geeft de jonge bioloog Bram Langeveld een overzicht van de spectaculairste ontdekkingen van dinosauriërs, de voorlopers van onze vogels, tot de simpelste fossiele slakkenhuisjes. Heel interessant.

De nadruk ligt op vijftig fossiele vondsten in Nederland. Van het merkwaardige (uitgestorven) gorillapaard, tot zeelelies, mosselkreeften, reuzenpaardenstaarten, adelaarsroggen, zwinkokkels, oervinvissen, de kleine reuzenbever, sabeltandkat tot de reuzenalk enz.

Verwacht niet dat er complete skeletten van deze dieren te zien zijn, want vaak is slechts maar één bot gevonden waarmee wetenschappers in staat waren om een treffend beeld van het dier of de plant samen te stellen, al dan niet door het te vergelijken met andere vindingen. Ongelooflijk knap. Het ravenbeksbeen van de reuzenalk op de Strandmotor in Ter Heijde is ‘pas’ zo’n 3350 jaar oud en dus geen ‘officieel’ fossiel. Door vergelijking heeft men deze grote alkachtige kunnen determineren. In het buitenland zijn wel huiden van de reuzenalk te zien.

Toegegeven, ik zie liever een roodborstje dat een worm verschalkt dan ouwe stukken steen. Maar een feit is dat die vondsten ons een intrigerend verhaal vertellen over welke planten en dieren hier geleefd hebben. ‘Fascinerende fossielen’ geeft daarover een boeiend en leerzaam overzicht.