Auteur
Menno Schilthuizen

Uitgave
Atlas Contact 2018
352 pagina’s, 14 x 21 cm
ISBN 978 90 4503 626 7
€ 24,99

Als ik op de Brouwersdam tussen alle asfalt en beton een paardenbloem zie bloeien, moet ik altijd denken aan de uitspraak: ‘Natuur is overal, het milieu selecteert.’ Een veel wetenschappelijker variant op dit gezegde is het boek ‘Darwin in de stad’.

De laatste jaren is er een trend om natuur in de stad niet te zien als een bijproduct, maar als een op zichzelf staand geheel dat serieus moet worden genomen. Zeker als je bedenkt dat driekwart van de wereldbevolking in de toekomst in de stad zal wonen. Je ziet het ook bij organisaties als Vogelbescherming. Daar is een medewerker speciaal aangesteld voor stadsvogels. Natuur beperkt zich niet meer tot verre oorden en omheinde gebieden.

In een enorm tempo hebben exoten een plekje in de stad gevonden. Niet alleen planten, maar ook dieren. In korte tijd vinden die een plaats tussen en met de oorspronkelijke organismen. Alle passen ze zich aan het stadsleven aan, of verdwijnen. De aanpassers evolueren in een tempo dat Darwin versteld had doen staan. Hij ging er nog vanuit dat evolutie een proces van eeuwen is. Maar hier wordt beschreven dat planten en dieren in staat zijn om binnen een aantal generaties zich aan te passen aan het stadsleven.

Mooi zijn de beschrijvingen van merels, stadsduiven, peper-en-zoutvlinders en zoveel meer. Zo langzamerhand ontstaan er twee soorten merels: een stads- en een plattelandsmerel. Stadsduiven zijn in staat om gifstoffen die ze binnenkrijgen in hun veren op te slaan en de vlinder evolueerde van licht naar donker en terug. Veel soorten die beschreven worden zijn herkenbaar voor de leek. Dat maakt het zo boeiend, omdat die evolutie zo dichtbij gebeurt.

Het is geen droog wetenschappelijk verhaal. Je proeft de betrokkenheid van de schrijver wanneer hij het over de huiskraaien van Hoek van Holland heeft. Bovendien schrijft hij met humor. Soms zou de indruk kunnen ontstaan dat de auteur het allemaal wel best vindt, de evolutie in de stad. Alsof alle organismen in staat zijn om zich aan te passen. Maar in een van de laatste hoofdstukken neemt hij afstand van die gedachte. Veel organismen zijn niet in staat zich aan te passen en behoeven daarom onze zorg.

Dit zeer leesbare boek van de evolutiebioloog (hoogleraar) Schilthuizen is een aanrader voor deskundigen en natuurliefhebbers die meer willen weten over ontwikkelingen en laatste inzichten in evolutie.