Regelmatig onderhoud van struiken, bomen en bossen is nodig en moet daarom ook kunnen worden uitgevoerd. Maar niet zonder meer. Men dient daarbij aandacht te hebben voor andere - natuurlijke - belangen, zoals de daarin voorkomende dieren en planten.
De Flora- en faunawet kent een aantal verboden, zoals het doden, verstoren of verontrusten van beschermde dieren of het beschadigen of vernielen van beschermde planten. In het algemeen geldt: hoe groter de kans op een benadeling, des te zwaarder de bescherming is.
Werkzaamheden uitvoeren in de tijd dat er genesteld wordt, holen gegraven, eieren gelegd of jongen grootgebracht zijn, is niet onmogelijk maar moet met veel waarborgen tegen aantastingen omgeven zijn. Dat zal ook ieder weldenkend mens niet vreemd vinden.
Alle beheerders van natuur - het maakt niet uit particulier of bedrijfsmatig - moeten zich daarvan bewust zijn en dienen daarmee ook rekening te houden. Helaas is dat nog niet altijd het geval.
Een belangrijke oorzaak is dat men de natuurbeschermingswetgeving onvoldoende kent, maar ook dat men niet altijd op de hoogte is van de dieren die er voorkomen en de mogelijke schadelijke gevolgen daarvoor. Men zal de leefgewoonten van dieren moeten kennen om te kunnen weten of een bepaalde handeling nadelige gevolgen heeft.
Dat geldt, zij het in mindere mate, ook voor planten. Inventarisatie en een plan van aanpak dat rekening houdt met de rest van de natuur zijn dan ook nodig voordat de werkzaamheden beginnen.
Alleen als men voldoende kennis van zaken heeft, kan men een verantwoorde keuze maken in de toe te passen technieken of het tijdstip van uitvoeren. In enkele gevallen zijn er met de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit afspraken gemaakt over gedragscodes.
Deze codes zijn documenten waarin vooraf wordt bepaald hoe er gewerkt zal worden en wanneer en op welke wijze verder nog rekening zal worden gehouden met beschermde dieren en planten.
Zo bestaat er bijvoorbeeld een Gedragscode Zorgvuldig Bosbeheer. Wordt deze code goed toegepast dan zijn er in beginsel geen schadelijke gevolgen te verwachten. Treden die onverhoopt toch op, dan moet volgens de Ffw alles in het werk worden gesteld - voor zover dat redelijkerwijs mogelijk is - om die nadelige gevolgen te beperken of ongedaan te maken.
Gewonde dieren naar een asiel brengen is één voorbeeld, maar ook kan het nodig zijn bomen te laten staan waarin gebroed blijkt te worden, of die behoren tot een vaste rust- of verblijfplaats. Gewonde dieren laten creperen zal nooit mogen voorkomen.
Veel van de werkzaamheden worden niet volgens een gedragscode uitgevoerd (omdat deze eenvoudigweg niet zijn opgesteld en door de minister goedgekeurd) en in die gevallen is extra waakzaamheid geboden. Is er wel een gedragscode dan is een gezonde belangstelling toch ook niet verkeerd.
Snoeiwerk eind maart op de Starrevaart.
Twijfelt men eraan of de werkzaamheden wel goed worden uitgevoerd, dan zal men de uitvoerder kunnen vragen naar zijn inventarisatie met plan van aanpak en het logboek van de werkzaamheden.
Begrijpelijkerwijs zal niet iedereen enthousiast zijn over deze burgercontroles, maar een bonafide gemeente, provincie, waterschap of bedrijf heeft niets te verbergen, toch?
Krijgt men het idee dat dit wél gebeurt, dan wordt het tijd de politie te waarschuwen of de Algemene Inspectie Dienst (AID). Die kunnen een controle uitvoeren en daarbij vaststellen of de Flora- en faunawet nageleefd wordt of niet.
Jan Hurkmans
Milieuvizier Opleiding en Advies
11 oktober 2006
