Vraag:
Is het houden van zwanen in zwanendriften toegestaan voor de productie van bijvoorbeeld dons en vlees?
Antwoord:
Ja, tot 1 april 2008 is dit nog toegestaan door middel van een speciale ontheffing van de Flora- en faunawet en een overgangsregeling van 10 jaar vanaf 1 april 1998 van de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren.
Man knobbelzwaan met neusmerk en geschoren band over de kop.
Toelichting:
Wat zijn 'zwanendriften' eigenlijk? Een 'zwanendrift' is een traditionele extensieve vorm van dieren houderij en is een recht dat nog uit de middeleeuwen stamt.
Hierbij worden met toestemming van de grondgebruiker in het voorjaar door de eigenaar, de 'zwanendrifter', knobbelzwanen in het veld losgelaten en in het najaar weer, met hun nakomelingen, binnengehaald. Dit levert hem dons, vlees en levende dieren op voor de handel.
Er zijn kennelijk nog maar een paar zogenaamde zwanendrifthouders in ons land actief. Dit is een uitstervend beroep en er is slechts één persoon die hiervan volledig bestaat.
Omdat de zwanen eigenlijk 'gehouden dieren' zijn, vallen zij door die ontheffing ook niet meer onder de Flora- en faunawet die voor echt vrij levende wilde exemplaren wel het beschermingskader biedt.
.
Net als een gehouden tam varken, hond of kat, is de Gezondheids- en welzijnswet voor dieren de regeling die de knobbelzwanen in de zwanendrift beschermt. De houder moet op grond van die wet dus voor goede leefomstandigheden zorgen en 'diervriendelijk (!)' te werk gaan bij het doden van de dieren of het plukken van het dons.
Omdat de zwanendrifter zijn eigendom niet wil kwijtraken, worden de dieren geleewiekt (het vleugeldeel waaraan de grote slagpennen groeien wordt weggehaald) en van een getatoeëerd merkteken op de snavel voorzien.
De vogels die ná 1 april 2002 geboren zijn moeten wel allemaal voorzien zijn van een pootring. Voor de eerder al gehouden vogels hoeft dit niet. Deze manier van knobbelzwanen houden wordt dus op 1 april 2008 beëindigd.
In 2008 heeft de minister van LNV toestemming verleend de zwanendrifthouderij tot 1 april 2013 voort te zetten. Een belangrijk onderdeel van dit tweeledige besluit (de benodigde ontheffing op grond van de Flora- en faunawet) is met succes op 22 september 2010 door De Faunabescherming bij de Raad van State aangevochten.
De staatssecretaris van Economische Zaken wil het zwanendriften per 1 juli 2016 gaan verbieden.
Jan Hurkmans
Milieuvizier Opleiding en Advies
14 augustus 2006
Reageren? Klik hier.
Zie ook Zwanendriften 1 en Vogeldagboek 14 juli 2008
