Achilles Cools is onze eigentijdse Jac.P. Thijsse: met door nauwlettende observaties opgedane deskundigheid en soms onnavolgbaar meeslepend (Vlaams) taalgebruik trekt deze kunstenaar de lezer mee in de verbazingwekkende wereld van de natuur.

Na de geroemde beschrijvingen van kauwen heeft Cools zijn waarnemingen van goudvinken in zijn ‘zandkasteeltje’ bij Landschap De Liereman beschreven. De goudkoorts had hem te pakken bij de profielschets van dit ‘volmaakte pronkjuweel’.

‘De goudvinkman straalt vlammend, als vuur dat leeft’, overdrijft hij. Maar Cools straalt hiermee tevens uit hoe intens hij geniet van de natuur en hij brengt dat met gevoelsuitbarstingen over op de lezer. Heel aangenaam om te lezen.

Cools heeft jarenlang van zeer dichtbij de goudvinken gadegeslagen. Gezien hoe monogaam ze zijn, wat ook wetenschappelijk is vastgesteld aan de niet concurrerende vorm van het sperma. Wat overgedragen wordt door een ‘cloacale zoen’. ‘De eicel is even rond en magistraal als de zon. Het ei is een meesterstuk van verpakking’, dicht Cools.

Minder poëtisch zijn de berichten over de vele nesten van goudvinken die verloren gaan, onder meer omdat de vrouwtjes de eieren in koude nachten niet warm houden. In de door Cools, net als door mij, omstreden volières (‘In de natuur is een vogel iemand, in de kooi niemand’) worden eieren kunstmatig warm gehouden.

Het leven van een goudvink is, net als van andere planten en dieren, heel complex. ‘Een goudvink heeft slechts het gewicht van mijn grote teen, en toch is het een wezen dat complexer in elkaar zit dan de meest vernuftige computer, verpakt in een geordend en kunstig vederjasje’.

Cools is behalve kunstenaar en natuurkenner een filosoof die ons deelgenoot maakt van zijn vaak triest stemmende beschouwingen over de relatie tussen mens en natuur. ‘Als ik straks meer weet over steeds minder, weet ik straks alles over wat er misschien niet meer is’. En: ‘Wie zou er treuren om een wereld waaruit mensen plotseling allemaal verdwenen zijn? Wie zal ons missen? Muggenwijfjes misschien?’

Zelden lees je een natuurboek waarin de auteur zijn praktijkkennis over vogels, in dit geval over goudvinken en andere vinkensoorten, met zo’n boeiende en regelmatig tot een nadenkende en een glimlach opwekkende schrijfstijl laat samensmelten tot een goudstuk.