Auteur Illustraties Uitgave Vogelserie Atlas Contact |
De Turkse tortel
Soms kwam er een buur naar me toe met de vraag of ik iets kon doen tegen de nesteldrang van kauwen op schoorstenen en tegen de herrie die, vooral baltsende, Turkse tortels maakten. Als je niet van vogels houdt, is het voorstelbaar dat je door het luide gekoer niet lekker uitslaapt of als je in de tuin een boek zit te lezen, het irritant is als soms wel tien tortels steeds weer al vleugelklapperend langs je hoofd scheren. In onze tuin is dat verleden tijd, ik zie er weinig meer. Met Turkse tortels vergaat het zoals met alle dingen op aarde: opgaan, blinken en verzinken. In hoog tempo hebben deze liefdevolle vogels een groot deel van onze planeet gekoloniseerd. Terwijl in Eurazië hun aantal naar beneden keldert, mede door voedselgebrek als gevolg van moderne landbouwtechnieken, zijn ze nog bezig Noord- en Zuid-Amerika en Afrika te veroveren. In de VS moeten ze opboksen tegen de tienduizenden jagers die het op hen gemunt hebben en er jaarlijks honderdduizenden afknallen. In Canada is het nog erger. Werden ze daar aanvankelijk als jachtwild beschouwd, sinds 2016 mogen ze in dat geciviliseerde land als ‘ongedierte’ met alle middelen bestreden worden. Ze zijn immers ingevoerd en dus ‘invasieve exoten’. Voor zijn aangrijpende boek ‘De Turkse tortel’ heeft Hay Wijnhoven de Bijbel niet bestudeerd – staat althans niet bij de bronnen. Dan had hij geweten dat de tortel (naam is afkomstig uit het Hebreeuws: trekvogel) werd beschouwd als een vreedzaam en weerloos dier dat vaak geofferd werd omdat de duivel zoveel zielsvrede niet kon verdragen. De tortel als martelaar tegen kwade geesten. Ik vrees dat in onze tijd de slachtpartijen van deze deemoedige duiven, niet alleen in Amerika maar ook in de Europese Unie, meer te maken hebben met commerciële belangen en primitieve jachtgevoelens. Aangrijpend? Jazeker. Wijnhoven heeft niet alleen een monografie geschreven met talloze feiten over de Turkse tortel en aanverwante duifjes (in totaal driehonderd soorten duiven op onze aardkloot). Hij heeft veel onderzoek gedaan vanuit eigen tuin en op diverse plaatsen in de wereld en die persoonlijke ervaringen, met veel eigen tekeningen, geven zijn tortelbiografie een heel eigen karakter. Tijdens het lezen heb ik talrijke notities gemaakt, van feitjes die ik in deze bespreking had willen verwerken, maar het zou te lang worden. Over de sprongsgewijze areaaluitbreiding van de Turkse tortel (in 1950 de eerste jonge tortels in Musselkanaal) met een waanzinnig uitbreidingstempo in 310° NW tussen 1958 en 1961. Had dat te maken met de opkomst van elektrische straatverlichting? Met de grote vraag waarom er zo’n sterke terugval in Europa is van Turkse tortels. Over de opvallende over een lange periode uitgestrekte rui van duivensoorten. Over het ‘stemgeluid’ van Turkse tortels, waarmee ze info doorgeven over leeftijd, gewicht en conditie. Over hun drie soorten ‘koeren’: zangpostkoer, nestkoer, baltskoer. Over de wisselwerking met houtduiven. Over de trouwe band onderling van Turkse tortels. Turkse tortels hebben een ingetogen verenkleed. Eenvoudige vogels. Ze hebben vaak in onze tuin gebroed, dit jaar vielen hun eieren in de hulst steeds door een te gering aantal nesttakjes naar beneden. Ondanks dit soort tegenvallers zijn ze erin geslaagd om zich massaal te vermenigvuldigen. Als je zo’n boek leest over de opkomst en het verval van een diersoort, met een mix van feiten en persoonlijke belevenissen, gaat niet alleen het betrokken diertje maar heel de natuur sterker voor je leven. Stemt je ook tot nadenken over de bedenkelijke rol van de mens in dit ondermaanse. Hay Wijnhoven heeft niet alleen de Turkse tortel maar ook de menselijke rol ten opzichte van vogels intrigerend beschreven. Is de rol van de Turkse tortel uitgespeeld? Ach, zo voorspelt Wijnhoven, de volgende tortel staat al gereed om onze landen te overspoelen: de palmtortel! AdG, 8 november 2019
|
De Turkse tortel
|
|