Auteur Uitgave Vogelserie Atlas Contact |
De fuut
Wat is er in een halve eeuw veel veranderd! Vogels die ik in mijn jeugd in de Alblasserwaard nauwelijks zag, zijn nu algemeen. Zoals buizerds, scholeksters, futen. Net als Jan Johan Vlug dacht ik als jonge natuurbelever in de jaren vijftig dat de wereld waarin ik rondstruinde, altijd zo zou blijven. De polderslootjes, de grutto’s, de veldleeuweriken. Veel is verdwenen, maar het aantal futen is spectaculair toegenomen. Oorzaken: geschiktere broedwateren (dichte oevervegetatie en flinke watervlaktes), warmer klimaat en vooral de vermesting van het water. Bij eutrofiëring neemt de algengroei toe, waterinsecten verdwijnen evenals vogels die daarvan leven. Het water wordt troebel(er) waar karperachtigen als brasem en blankvoorn goed gedijen. Spekkie voor het bekkie van futen die vooral van vis leven. In de tweede helft van de achttiende eeuw ging het helemaal niet zo goed met futen. Futenbont voelt aan als zacht satijn en werd in massa gebruikt voor schoudercapes en damesmoffen. Jaarlijks werden in Europa vijf miljoen futen gedood voor de mode. Op een gegeven moment was in sommige Europese landen de fuut bijna uitgestorven en waren hele broedkolonies met futensoorten verdwenen. Vlug beschrijft uitgebreid al deze types, zoals geoorde fuut, kuifduiker, dodaars en roodhalsfuut in Europa en soorten op andere continenten als dikbekfuut, witwangfuut, grote fuut, zilverfuut, zwaanfuut enz. Het boek gaat gedetailleerd op alle aspecten van futen in, maar futenonderzoeker Jan Johan Vlug heeft allesbehalve droge kost gemaakt van zijn diepgaande analyses van de fuut. Ook de verklarende woordenlijst en de literatuurverwijzingen zijn uitvoerig. De futenbalts is spectaculair. Wie heeft niet genoten van de synchrone kopbewegingen, de zgn. kopschudceremonie, de plantendans en de pinguïndans (zonder planten), de presentatie van nestmateriaal (de plantenceremonie), de platformbalts, de copulaties met verwisseling van de rollen, enz. Met als resultaat het schattige gezicht van op de rug van ouders meeliftende, luidruchtige, kuikentjes. Fuutachtigen hebben een unieke eigenschap voor vogels: ze eten veertjes. Ook Vlug kan het waarom daarvan niet ontrafelen. Is het om braakballen te maken met onverteerbare etensresten, verkleint het vormen van veerballen de kans op parasieten in het spijsverteringskanaal, of? Zo staan er in deze dikke pil uit de prachtige vogelserie van Atlas Contact veel meer fascinerende wetenswaardigheden over de 23 futensoorten die op onze aardbol leven. Met de nadruk op onze eigen fuut, die weliswaar simpel ‘fuut’ heet maar iedere natuurliefhebber weet te boeien. AdG, 16 april 2021
|
De fuut
|
|